HAK na komunistów

źródło: Zbiory W. Barańskiego

Wojciech Barański, zdjęcie wykonane w 1955 r., gdy pracował niewolniczo w kopalniach na Górnym Śląsku wcielony do Wojskowego Batalionu Górniczego

źródło: Zbiory W. Barańskiego

Strona tytułowa PPR-owskiego „Głosu Ludu” z 14 czerwca 1947 r. z informacją o procesie Harcerzy Armii Krajowej

Warszawscy Harcerze Armii Krajowej. Jedną z największych i najlepiej zorganizowanych struktur powojennej niepodległościowej konspiracji uczniowskiej w Warszawie byli Harcerze Armii Krajowej. Przypadek Wojciecha Barańskiego, jej założyciela i dowódcy, jest świadectwem losów jednego z wielu członków młodzieżowego podziemia, który po 1945 r. odważył się rzucić wyzwanie komunizmowi.

Wojciech Barański „Wicher" (ur. 1930 r.) należał podczas wojny do podziemnej organizacji harcerstwa narodowego – Hufców Polskich. W pierwszych dniach powstania warszawskiego został kontuzjowany. Dostał się w ręce niemieckie, ale udało mu się uciec z wyprowadzanej z miasta kolumny cywilów. Resztę wojny spędził w majątku Jastrzębiec, gdzie – jak odnotował UB – „przesiąkł nienawiścią do socjalizmu i ZSRR w szczególności".

Ojcem duchowym jego antykomunistycznego wychowania był tam wybitny działacz niepodległościowy ppłk Wacław Lipiński.

Nowa „Pomarańczarnia"

W lipcu 1945 r. Barański wrócił do Warszawy i rozpoczął naukę w gimnazjum i liceum im. Stefana Batorego, które do 1947 r. było oazą tradycji patriotycznej i narodowej (podczas okupacji działała tu słynna drużyna ZHP zwana Pomarańczarnią). W szkole poznał bliskich mu ideowo kolegów, m.in. Andrzeja Dawidziaka „Cisa". Przez nich nawiązał kontakty z rówieśnikami z innych warszawskich gimnazjów i liceów zarówno państwowych – m.in. im. Curie-Skłodowskiej, Jasińskiego, Mickiewicza, Powstańców Warszawy, jak i prywatnych – gimnazjum Ojców Marianów na Bielanach. W ten sposób zaczęły powstawać zręby podziemnej organizacji.

Spotkanie założycielskie, w którym uczestniczyło około pięciu osób, odbyło się w listopadzie...