Renifer i popkultura

źródło: Wikipedia

XIII-wieczna ruska ikona jasnowłosego św. Mikołaja z Myry

źródło: materiały prasowe

Zabawa aż furczy. Plakat reklamowy Coca-Coli z lat 50. „Sparkling night” zamiast „Silent night”, biorąc pod uwagę nasycenie napoju gazem

Dzisiejszy wizerunek Mikołaja w wyobraźni masowej to zlepek mitów nordyckich, antykatolickich fobii i działań marketingowców z branży napojów gazowanych.

Jak wiadomo, wizerunek Mikołaja ma swe korzenie w kulcie świętego, patrona dzieci i ubogich. To on pomagał potrzebującym i wsławiał się cudami. Według średniowiecznej hagiografii żył na przełomie III i IV wieku, był biskupem w Mirze, w obecnej Turcji, a dzień mu poświęcony to 6 grudnia, kiedy przypada rocznica śmierci świętego. Wówczas grzecznym dzieciom przynosi prezenty (zwykle słodycze), a niegrzecznym (na ostrzeżenie) rózgę.

Na Zachodzie przedstawia się go z atrybutami biskupa – w infule (mitrze) i z pastorałem, jako mądrego starca z okazałą brodą, także z oznakami jego działalności – workiem prezentów i pękiem rózg w ręce. Legenda głosi, że Mikołaj poratował ojca bankruta, który nie był w stanie wywianować swoich trzech córek. Groziło im oddanie się prostytucji. Mikołaj zrzucił mu przez otwarte okno trzos złotych monet. Starczyło na opłacenie długów i wydanie najstarszej córki za mąż, ale i o młodszych nie zapomniał: im także dyskretnie podrzucił dwie sakiewki ze złotem. Prezenty, jakie przynosił – herbatniki, kwiaty strzęśli i zabawki – to dary symbolizujące płodność, miłość i materialne dobra.

Znakomicie – skąd jednak renifery, elfy, sanie i tusza, skoro jeszcze w XIX wieku był snop siana ustawiony w rogu izby i rozłożony pod obrusem oraz pasterze, bydełko i kolędnicy?

Rok po powstaniu listopadowym Juliusz Słowacki, wyjeżdżając z Paryża do...