Ratunkiem były nabożeństwo i modlitwa

autor zdjęcia: Dominik Pisarek

źródło: Fotorzepa

Magdalena Środa: Może Pan i wielu innych intelektualistów, ludzie KOR, ROPCiO, nie rozumieliście robotników. Intelektualiści pełnili w ruchu rolę „hamowniczych” i wyrażali interesy klasy średniej, a nie robotnikó

autor zdjęcia: Robert Gardziński

źródło: Fotorzepa

Jerzy Buzek: Fenomen „Solidarności” nie polegał na jej ściśle robotniczym, klasowym charakterze. Nie było tam mas i awangardy, nie było branż i warstw, nie było wszystkowiedzących ekspertów i wykonawców

O „Solidarności” z lat 1980–1981 rozmawiają Jerzy Buzek i Magdalena Środa

Tak jak antyglobaliści kiedyś krzyczeli: „Inna rzeczywistość jest możliwa", tak młody socjolog Jan Sowa pisze: „Inna Rzeczpospolita jest możliwa". Inna, czyli nie konserwatywna i nie neoliberalna. Wzorem dla niej – twierdzi Sowa – może być pierwsza „Solidarność", radykalnie odmienna w swoich projektach od tego, czym stała się później. Pierwsza „Solidarność" – według Sowy – „to jakby ruch dziesięciu milionów Birkutów z filmu Wajdy, którzy przeżyli rozczarowanie ludową władzą, ale nie ideałami, które głosiła". Birkuci nie chcieli rynku ani własności prywatnej, chcieli samorządu, kontroli nad środkami produkcji i dobra wspólnego. „Solidarność" niosła bowiem w sobie „prawdę komunizmu". Zgadza się pan z opinią, że były dwie „Solidarności"? Pierwsza, społeczno-samorządowa z roku 1980, i druga, liberalno-kapitalistyczna?

Solidarność pierwsza...

A więc była pierwsza i druga?

Była i nie była zarazem. „Solidarność" zachowała ciągłość instytucjonalną i dość spójną wizję zmian, ale działała w krańcowo różnych warunkach i mówiła różnymi językami. W latach 1980–1981 Związek Radziecki miał się dobrze, żelazna kurtyna wisiała w najlepsze, a polityczne bieguny stanowiły dwa słowa: socjalizm i kapitalizm. Najśmielszym wzorem była Finlandia. Szczyt marzeń. Utopia. To były czasy, gdy...