Prawo na służbie polityki

autor zdjęcia: Artur Widak

źródło: PAP

Lipcowe protesty przed Sądem Rejonowym w Krakowie, nawołujące prezydenta Andrzeja Dudę do zawetowania wszystkich projektów ustaw sądowych przegłosowanych przez Sejm, trwały osiem dni.

autor zdjęcia: Rafał Guz

źródło: Rzeczpospolita

Minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro, realizując zbyt dosłownie wyborczą zapowiedź „walki z układami”, już w 2006 r. wszedł w konflikt ze środowiskami prawniczymi, w tym sędziami.

autor zdjęcia: Jerzy Dudek

źródło: Rzeczpospolita

Posiedzenie Sejmu 2 grudnia 2015 r. Debata i glosowanie nad wyborem pięciu nowych sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Od lewej wicemarszałek Sejmu Joachim Brudziński, premier Beata Szydło (tyłem), prezes PiS Jarosław Kaczyński oraz minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro.

Krucjata PiS przeciwko sądownictwu wynika z przekonania, że jest ono bastionem komunistycznej spuścizny, zamkniętą kastą i siedliskiem patologii. Ale oparta jest na założeniu prymatu polityki nad prawem. Ta wizja jest nie do przyjęcia dla środowisk prawniczych. Konflikt był więc nieuchronny.

To był jeden z pierwszych wywiadów, jakich udzielił prof. Andrzej Rzepliński po tym, gdy został dość nieoczekiwanie prezesem Trybunału Konstytucyjnego. Kiedy usiedliśmy przy stole w jego świeżo zasiedlonym, obszernym gabinecie przy al. Szucha w Warszawie, rozparł się niedbale na krześle, rozpoczynając długi i zawiły wywód. Zadawane pytania zdawały się nie mieć znaczenia. Prezes chciał po prostu o czymś poinformować. Zawiłość zdań i rozwlekłość wątków powodowała, że podążanie za jego myślą z czasem zaczęło sprawiać trudność.

Zapowiedź, że jego najważniejszą misją jako prezesa Trybunału będzie stworzenie nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, nieco zaskakiwała. Był jednak przekonany o celowości tego posunięcia i swoim udziale w tej misji. Jakby nie było nic zdrożnego w tym, że przedstawiciel szeroko rozumianej władzy sądowniczej wchodzi w buty władzy ustawodawczej, tworząc reformę, i to jeszcze dla instytucji, którą kieruje.

Ostatecznie projekt opracowany w Trybunale trafił do prezydenta Bronisława Komorowskiego. Jego zaplecze prawne było jednak intelektualnie zbyt słabe, aby zasadniczo zmienić kształt przesłanego z al. Szucha projektu. Po modyfikacjach trafił on do Sejmu, dając początek największemu konfliktowi władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej w III RP.

Prawo i Sprawiedliwość, które bezapelacyjnie wygrało wybory parlamentarne w 2015 r., wzięło z nawiązką odwet...