Zdradzeni podwójnie, przez rzym i wiedeń

źródło: Muzeum Literatury/East News

Władze austriackie zainspirowały bunt chłopów w Galicji w 1846 roku, rozpowszechniając wśród włościan informacje, że szlachta przy okazji powstania zamierza przemocą spacyfikować proces uwłaszczania i przywrócić dawne stosunki na wsi

źródło: materiały prasowe

Działalność Hotelu Lambert w Paryżu i księcia Adama Czartoryskiego posłużyła rosyjskiej propagandzie do zbudowania na Zachodzie trwałego obrazu nieuleczalnie rusofobicznych Polaków, z którymi z powodu ich chorych uprzedzeń niczego rozsądnego na Wschodzie zrobić się nie da.

Dla myślącego konserwatywnie Polaka patrioty, przywiązanego do zasad Kościoła katolickiego, a także do idei legitymizmu jako podstawy politycznego porządku, co wiązało się ze sceptycyzmem wobec liberalizmu i demokratyzacji szerzących się w Europie za sprawą ruchów narodowych, dwa wydarzenia miały bez wątpienia siłę rażenia wielkiego, światopoglądowego trzęsienia ziemi. Jedno to encyklika „Cum primum" papieża Grzegorza XVI z 1832 roku, potępiająca powstanie i wzywająca do posłuszeństwa wobec cara, drugie to rabacja galicyjska w 1846 jako efekt podstępnej walki Wiednia z tak zwanym polonizmem.

Tej pierwszej sprawie wiele miejsca poświęcił w swojej książce „Rzym i Polska" Włodzimierz Czacki, sekretarz następcy Grzegorza, Piusa IX. Doskonale rozumiał on skutki papieskiego dokumentu, który w jego ocenie przyczynił się do zrujnowania relacji łączących Polaków z Rzymem. Przez wieki ta właśnie oś i związana z nią szczególna, kulturotwórcza więź z południem Europy stanowiły dla mieszkańców Rzeczpospolitej podstawowy azymut ich własnej cywilizacyjnej orientacji i tożsamości. Jednak na przełomie XVIII i XIX wieku, za sprawą wielkiego wulkanicznego poruszenia w Europie te więzy zostały zniszczone.

Od postanowień kongresu wiedeńskiego z katolikami w Królestwie Polskim nie utrzymywał bezpośrednio relacji żaden oficjalny, ustanowiony przedstawiciel czy wysłannik papieża, dla...