Koniec wojennych czytanek

autor zdjęcia: TVP

źródło: Rzeczpospolita

Bohater „Filipa” – w tej roli Eryk Kulm jr – wydaje się być zupełnym nihilistą i kolaborantem doskonałym

autor zdjęcia: Magdalena Górfińska WFDiF

źródło: Rzeczpospolita

„Orlęta. Grodno ’39”. Żydowskość Leosia, którego gra Feliks Matecki, jest istotną częścią jego tożsamości, choć to polskość go najmocniej pociąga

Na festiwalu w Gdyni zostaną pokazane dwa filmy, które różnią się od kina opowiadającego w ostatnich latach o polskim bohaterstwie w czasie II wojny światowej. „Filip” i „Orlęta. Grodno ’39” pozbawione są ckliwego patosu i cukierkowatości. W obu głównym bohaterem jest też Żyd.

Żydowski bohater w centrum opowieści o polskich losach w czasie niemieckiej agresji? To znamienne, że w jednym roku aż dwa polskie filmy wojenne mają taki sam punkt wyjścia. Oba zresztą finansuje TVP, wcześniej promująca głównie powściągliwe kino historyczne, którego twórcy grali bezpiecznymi kartami. Nie chodzi o pasujące do formatu publicznego nadawcy seriale jak „Czas honoru” czy „Stulecie winnych”, ale o takie filmy jak „Cudak” Anny Kazejak czy „Ciotka Hitlera” Michała Rogalskiego, które z telewizyjną manierą i dosyć zachowawczą dramaturgią budowały obraz polskiego bohaterstwa, wypełniając drażniącą prawicę lukę w kinematografii.

Nie zapominajmy, że Zjednoczona Prawica zapowiadała „dobrą zmianę” także w kinie historycznym, w filmach traktujących o II wojnie światowej. Z gargantuicznych planów i obietnicy zatrudnienia Mela Gibsona albo Clinta Eastwooda niewiele wyszło. Moim zdaniem pomysł, by zatrudnić hollywoodzką gwiazdę do kręcenia na zamówienie władzy filmów, od początku był nonsensowny i wynikał ze słabej znajomości prawideł światowego kina. Niemniej jednak oczekiwania same się napędzały.

Najciekawsze wojenne filmy w ostatniej dekadzie kręcili twórcy, których trudno uznać za przyjaciół obecnej ekipy rządzącej. Chodzi o „Wołyń” Wojciecha Smarzowskiego, „Miasto 44” Jana Komasy czy „Obławę” Marcina Krzyształowicza. Od 2015 r. niewiele...