W niewoli pojęć
SAMORZňD
Przymus i dobrowolność
W niewoli pojęć
ANDRZEJ BAłABAN
Samorząd umożliwia najszerszy udział obywateli w rządzeniu państwem. We współczesnej Europie to właśnie samorząd ma się stać podstawową formą uspołecznienia państwa.
W świetle postanowień polskiej konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. samorządność to jedna z podstawowych zasad ustrojowych, a jej urzeczywistnienie jest obowiązkiem państwa. Do państwa należy wszakże raczej stwarzanie warunków do rozwoju form samorządu i określanie ram prawnych niż jego tworzenie od podstaw. Z drugiej strony nie może ono zrezygnować z nadzorowania samorządu, bo jego działania przybrać mogą także niedemokratyczną postać, tym groźniejszą, że ubraną w demokratyczne szaty. Samorządowe monopole potrafią równie skutecznie jak wyalienowana biurokracja państwowa ograniczać prawa wolnego rynku i obywatelskie.
Granice, w jakich utrzymać trzeba stymulujące działania państwa wobec samorządu, bywają trudne do określenia, co widać w trakcie kolejnej fazy polskiej reformy samorządu terytorialnego. Nie ulega wątpliwości, że ukształtowanie prawnej koncepcji reformy musi wyjść od aparatu państwowego. Zerwanie ciągłości państwowości polskiej w okresie zaborów, nietypowość lat 1918--39, kiedy walczono o integrację państwa, szczątkowy charakter samorządu w latach 1945--90 sprawiają, że nie...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta