Przymierze diabłów

źródło: MP/Portfolio/Leemage/AFP

Wiaczesław Mołotow, szef sowieckiej dyplomacji (pierwszy z lewej), w przyjacielskiej pogawędce m.in. z Joachimem von Ribbentropem i Heinrichem Himmlerem w przytulnych salach berlińskiego Kaiserhofu. Listopad 1940 r.

źródło: Plus Minus

Roger Moorhouse, Pakt diabłów, tłum. Grzegorz Siwek, Wydawnictwo Znak, 2015

Nawet gdyby Zachód był lepiej przygotowany do wojny, trudno byłoby w 1939 roku storpedować sojusz Berlin–Moskwa oparty na głębokiej zbieżności interesów strategicznych.

Okładka najnowszej książki Rogera Moorhouse'a utrzymana jest w jasnej czerwieni, kolorze flag hitlerowskich Niemiec i Związku Sowieckiego. Na jednolitym, czerwonym tle wpisano czarną swastykę oraz żółte sierp z młotem, symbole dwóch totalitarnych imperiów. Trudno o lepszą ilustrację dla książki, której podtytuł brzmi „Hitlera układ ze Stalinem 1939-41". To pozycja ważna, bo niewiele na półkach księgarskich Zachodu można znaleźć pozycji traktujących o wstydliwym dla miłośników „wujka Joe" Stalina epizodzie historii.

O treści wydanej właśnie w Polsce książki najlepiej mówią tytuły rozdziałów: „Diabelski wywar", „Zjednoczeni poprzez krew", „Jazda na nazistowskim tygrysie" czy „Nie ma honoru wśród złodziei". Autor, brytyjski historyk, znany w Polsce choćby z napisanej wspólnie z Normanem Davisem książki „Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego" o historii Wrocławia, podjął się opisu blisko dwóch lat sowiecko-niemieckiej współpracy na podstawie dokumentów, opracowań i wspomnień. Historii, która, jak pisze Moorhouse, „nadal nie stała się częścią wspólnej narracji Zachodu o drugiej wojnie światowej, z wyjątkiem może Polski i państw bałtyckich".

Sam pakt Ribbentrop-Mołotow jawi się w książce Moorhouse'a jako logiczne zwieńczenie sytuacji, w jakiej znajdowały się latem...