Pisarz klasy średniej

źródło: AFP

Ekranowa wersja „Świata według Garpa” (1982) i John Irving w roli sędziego. Zresztą, kto z powieściopisarzy nie znał pokusy, żeby znaleźć się w kadrze ekranizacji swojego dzieła?

źródło: Plus Minus

John Irving, „Aleja tajemnic”, Prószyński i S-ka, Warszawa 2015

„Aleja tajemnic" to powieść wydumana. Ostatnie książki Johna Irvinga pokazują, że pisarz znalazł się na równi pochyłej.

Irving trafił w swój czas. W 1967 roku amerykański pisarz i teoretyk literatury John Barth w eseju „Literatura wyczerpania" ogłosił koniec powieści. Był to zresztą tekst, który okazał się proroczy: trudno powiedzieć, by w ostatnim półwieczu ukazała się rzecz, która zrewolucjonizowałaby najpopularniejszy z gatunków literackich. Irving zadebiutował rok po tekście Bartha książką „Uwolnić niedźwiedzie". U schyłku lat 60. Stany Zjednoczone próbowały wyplątać się z wojny w Wietnamie, studenci protestowali w Paryżu, Woodstock zamieniał się w lato miłości, a postmoderniści szturmem brali świat humanistyki – najpierw zachodnioeuropejskiej, potem amerykańskiej.

Wydawało się, że zarówno Barth, jak i czołowy filozof postmodernizmu Francuz Jacques Derrida, głoszący, że nie istnieje nic poza tekstem, mogą mieć rację. Pogłoski o śmierci tradycyjnej fabuły już wkrótce okazały się głęboko przesadzone, a John Irving był jednym z tych pisarzy, którzy dowiedli, że powieść – ta najbardziej tradycyjna formalnie, pragnąca w pierwszej kolejności przybliżyć czytelnikowi ciekawą historię – nie tylko wciąż żyje, ale też ma się zaskakująco dobrze.

Pierwsze trzy książki Irvinga sprzedały się jednak ledwie w kilkutysięcznych nakładach, a pisarz musiał utrzymywać się z prowadzenia zajęć i warsztatów dla młodych prozaików. Na wielki sukces pracował przez dekadę. Od...