Mocarstwa zaczynają nową grę

autor zdjęcia: Artur Widak

źródło: NurPhoto/AFP

autor zdjęcia: Britta Pedersen

źródło: dpa/afp

Henry Kissinger, guru politycznych realistów

autor zdjęcia: Emmanuel Dunand

źródło: AFP

Europę czeka spore przemeblowanie. Dla unijnych polityków będzie to nie lada wyzwaniem. Na zdjęciu: Angela Merkel, Martin Schulz i Theresa May.

Dla Polaków sugestia, że światowa polityka Trumpa może przypominać realizm Roosevelta, brzmi zniechęcająco. Jednak nasza przyszłość nie musi być tak negatywnie zdeterminowana przez historię, tym bardziej że dziś sytuacja Polski jest inna.

Stwierdzenie, że kończy się porządek świata, jaki dotąd znaliśmy, nie jest dzisiaj ani wielkim odkryciem, ani poruszającą intelektualnie prowokacją. Szczególnie po zwycięstwie Donalda Trumpa nad Hillary Clinton powoli przyzwyczajamy się do nieuchronnej zmiany wielu dotychczasowych pewników, na których zbudowane było nasze wyobrażenie światowego porządku. Świat po prostu będzie inny.

Znacznie ciekawszym pytaniem, które warto więc sobie stawiać, jest to: jaki może być świat, którego jeszcze nie znamy?

Koniec liberalnego ładu

Naprawdę niewielu mogło zakładać, że zaledwie w ciągu dekady – powiedzmy, od 2008 roku, a więc od pierwszych wydarzeń finansowego kryzysu i bardzo lokalnej przecież wojny między Rosją i Gruzją – liberalna koncepcja Zachodu jako gwaranta światowego porządku ulegnie tak szybkiej degradacji. Mówimy o koncepcji, która zakładała transatlantycką jedność Zachodu, Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej – nie tylko politycznej czy ekonomicznej, ale także ideowej.

W globalizacji widziała ona szansę ekspansji zachodnich wartości i interesów, dlatego bezwzględnie zalecała wsparcie dla wolnego handlu i otwartość rynków na zagraniczne inwestycje, wyrażała wiarę w pozytywną moc globalnych rynków finansowych, technologicznego postępu i ogólnej mobilności kapitału ludzi oraz idei. Odpowiednio do...