Bezskuteczność czynności prawnych upadłego przedsiębiorcy

Teza, według której art. 127 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego uwzględnia jedynie interes wierzycieli upadłego, a o zastosowaniu przepisu decyduje wyłącznie stosowna odpłata na rzecz upadłego, jest zbyt daleko idąca. Zastosowanie sankcji z mocy samego prawa, w oderwaniu od jakichkolwiek dodatkowych przesłanek podmiotowych, da się wytłumaczyć jedynie typową w prawie prywatnym regułą słabszej ochrony osób otrzymujących korzyść nieodpłatnie.

Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku III CSK 122/16 z 13 kwietnia 2017 r.

W sprawie, przed ogłoszeniem upadłości, spółka z o.o. zapłaciła pozwanej kwotę odpowiadającą cenie samolotu, sprzedanego i wydanego osobie trzeciej (J.G.). Dokonując przelewów spółka ta zaznaczyła, że chodzi o wpłatę za samolot w imieniu J.G. Zapłata wynikała z umowy inwestycyjnej zawartej przez nią z tą osobą trzecią, o której pozwana w niniejszej sprawie nie wiedziała. Spółka zobowiązała się zainwestować środki pieniężne J. G., a następnie wpłacić na rzecz pozwanej kwotę odpowiadającą cenie samolotu. Po ogłoszeniu upadłości spółki z o.o., syndyk zażądał zasądzenia od pozwanej kwoty odpowiadającej należności wcześniejszej transakcji, powołując się na jej bezskuteczność wobec masy upadłości. Sąd I instancji powództwa nie uwzględnił.

Oddalając apelację syndyka upadłej spółki sąd odwoławczy doszedł do wniosku, że zapłaty nie można uznać za czynność prawną, o której mowa w art. 127 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego (dalej: Pr.u.n.), ponieważ nie miała ona charakteru bezpłatnego, ani nie wiązała się ze spełnieniem świadczenia rażąco nieproporcjonalnego. Zrealizowane należności nie były przedmiotem tego samego stosunku. Spółka upadła była uprawniona do kwoty od J. G. (stosunek pokrycia), będąc wzajemnie zobligowaną do spełnienia świadczenia na rzecz pozwanej (stosunek...