Pisarz uwikłany w historię

źródło: Fotonova

Jarosław Iwaszkiewicz przyjaźnił się z Antonim Słonimskim od czasów przedwojennych, gdy obaj działali w grupie literackiej Skamander. W czasach PRL Słonimski nazywał go „pisarzem posłusznego wzrostu” oraz „starszym panem bez godności”. Na zdjęciu rozmowa obu literatów w 1962 r.

Jarosław Iwaszkiewicz słynął z uników wobec władzy. Gdy należało zająć stanowisko w jakiejś sprawie, z reguły był nieobecny: 
wyjechał albo właśnie zachorował. Trudno jednoznacznie orzec, czy naiwnie wierzył w socjalizm, kierował się wyrachowaniem, 
czy cechowała go jakaś słabość charakteru.

Iwaszkiewicz nie pozwala o sobie zapomnieć, choć mija właśnie 40 lat od jego śmierci. Można nawet powiedzieć, że nadal pisze, wydawane są bowiem kolejne tomy jego korespondencji, m.in. z Pawłem Hertzem, z żoną Anną, listy do Jerzego Błeszyńskiego. Niebawem ukaże się obszerna korespondencja z Jerzym Lisowskim, redaktorem miesięcznika „Twórczość". Wyszła drukiem dwutomowa biografia „Inne życie" pióra Radosława Romaniuka, powstają liczne prace naukowe poświęcone życiu i twórczości Iwaszkiewicza.

Pamięć o nim sukcesywnie wzmacniało kino. Powstało ponad 20 adaptacji filmowych jego utworów. Andrzej Wajda uważał, że jego opowiadania mają to, co dla filmu jest najważniejsze: precyzyjną narrację i bogaty rysunek. A także operowanie skrajnościami, antynomiami: młodość i starość, życie i śmierć, piękno i brzydota, mroźna zima i gorące lato... Na ekran przeniósł najbardziej znane utwory Iwaszkiewicza „Brzezinę" i „Panny z Wilka" (1970, 1979). Jego dzieła ekranizowali Jerzy Kawalerowicz, Kazimierz Kutz, Izabela Cywińska, Andrzej Domalik, Janusz Majewski, Jerzy Domaradzki i Stanisław Różewicz.

Nieosiągalny Nobel

Dorobek literacki przyniósł mu przynajmniej pięć nominacji do literackiego Nobla, być może więcej. Archiwa Akademii Noblowskiej udostępniane są stopniowo (obecnie znane są te do roku 1969). W 1948 r. Maurice Bedel, prezes...