Wstyd nie protestować

autor zdjęcia: ANDREJ LIANKIEWICZ

źródło: Fotorzepa

źródło: Rzeczpospolita

Autorytaryzm z postradzieckim dziedzictwem, szowinizm, ksenofobia, lekceważenie kobiet. To wszystko mocno zakorzeniło się na Białorusi. Ale liczymy na to, że w 2021 r. mury wreszcie runą - mówi Andrej Chadanowicz, białoruski poeta i tłumacz, laureat Nagrody im. Jerzego Giedroycia.

Plus Minus: Białorusini przez ponad 26 lat milczeli. Kiedy Aleksander Łukaszenko rozpędzał parlament, gdy dopasowywał do swoich potrzeb konstytucję, fałszował wybory, wsadzał za kraty dysydentów, gdy porywano opozycjonistów, bito dziennikarzy, wyrzucano ludzi z pracy. Po raz pierwszy zaśpiewał pan po białorusku „Mury" jeszcze w grudniu 2010 r. podczas powyborczych protestów. Nikt nie chciał burzyć tych murów aż do szóstej „wygranej" Łukaszenki. Dlaczego dopiero teraz?

Mamy taką białoruską piosenkę „Biedna basota" o biednych koczownikach, którzy śpiewają. Pojawia się chamski bogacz i zaczyna ich obrażać. Wchodzą z nim w dyskusję, proszą, by ich nie obrażał i nie wyzywał, proponują nawet kieliszek i chcą porozmawiać. Dopiero w ostateczności stawiają opór i sprawiedliwości staje się zadość. Podobną piosenkę mają Ukraińcy, nazywa się „bidna bosota", ale jest o osiem wierszy krótsza. Gdy bogacz zaczyna wyzywać koczowników, natychmiast dostaje w twarz.

Białorusini są spokojni, czasami aż za bardzo. Bardzo trudno nas wyprowadzić z równowagi i zmusić do jakiegoś działania. To negatywne i zarazem pozytywne cechy. Podczas Holokaustu o wiele trudniej niż inne nacje było zmusić Białorusinów do pogromów czy jakichś działań wobec żydowskich sąsiadów. Ale zarazem o wiele trudniej było ich zmusić do powstania...