Zrobić miejsce umarłym

źródło: Fredrixxon/Shutterstock

źródło: materiały prasowe

VINCIANE DESPRET: Zmarli, prosząc o pomoc w osiągnięciu „więcej" istnienia, zmieniają zarazem istnienie tych, których wezwali.

Kilkanaście lat temu, w 2008 roku, ukazała się książka francuskiego aktora Patricka Chesnais'go, „Il est où, Ferdinand?" [Gdzie jest Ferdinand?]. Chesnais napisał ją po tym, jak prawie dwa lata wcześniej w wypadku zginął jego syn. Dziennikarka „Libération" w artykule na temat książki podkreśla, że jest to prawdziwy dialog: „Tak, to niewątpliwie dialog, ponieważ żywy Ferdinand jest obecny w każdym słowie". Przez jakiś czas ojciec zostawiał wiadomości w skrzynce głosowej telefonu komórkowego syna. Dzisiaj pisze do niego listy: „Mówiąc o Tobie, wspominając Cię, mam nadzieję, że będziesz żył kilka lat dłużej, w inny sposób". Dziennikarka nie zadowala się jednak tym wyjaśnieniem; zwraca się do przyjaciółki aktora, reżyserki Nicole Garcii, by wraz z nią wyciągnąć wniosek: listy miały być dla ojca sposobem na przetrwanie.

Symbolika i metafora

Ta interpretacja jest w sumie dość przewidywalna: Patrick Chesnais miałby być w trakcie „przepracowywania żałoby". Słyszymy nieustannie, zwłaszcza od kilku lat, że jedyną odpowiedzią na doświadczenie, z jakim konfrontują nas zmarli, miałaby być „praca żałoby". Nawet jeśli z ust Nicole Garcii termin ten nie pada, można wyczuć, że język jej wypowiedzi został zaczerpnięty właśnie z tych teoretycznych zasobów psychologizującej doksy. Zresztą fakt, że dziennikarka po nią sięga, jest gestem...