Bez jednego drzewa las lasem zostanie

źródło: archiwum rodzinne/janmacha.gosc.pl

Kleryk Jan Macha (drugi z lewej) z kolegami ze Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie, marzec 1936 r.

źródło: archiwum rodzinne/janmacha.gosc.pl

Ks. Jan Macha podczas nieformalnej pielgrzymki do sanktuarium maryjnego w Piekarach Śląskich z grupą z Rudy Śląskiej, wiosna 1940 r.

źródło: materiały prasowe

Niemcy uznali, że działalność organizacji ks. Jana Machy to dla nich poważny problem. Nie dlatego, że zagraża to bezpośrednio państwu niemieckiemu, ale dlatego, że buduje wśród Polaków solidarność i nadzieję, że nie są sami. Skala zjawiska staje się dla nich niepokojąca – mówi historyk Andrzej Grajewski Tomaszowi Krzyżakowi.

W sobotę 20 listopada odbędzie się w Katowicach beatyfikacja ks. Jana Machy. Będzie to trzeci Polak – po kard. Stefanie Wyszyńskim i matce Elżbiecie Róży Czackiej – który w tym roku zostanie błogosławionym, ale jest to najmniej znana w tym gronie postać. Kim zatem był ks. Macha?

Był młodym, wyświęconym tuż przed wybuchem wojny, kapłanem, który w dość krótkim czasie zorganizował sprawnie działający system pomocy potrzebującym. Został za to aresztowany, postawiono go przed sądem i skazano na karę śmierci. Nie ma wątpliwości co do tego, że był męczennikiem. Faktem jest, że w Polsce nie jest szeroko znany, ale na Górnym Śląsku nigdy go nie zapomniano. We wszystkich opracowaniach dotyczących podziemia na tych terenach w czasie okupacji jego nazwisko jest wymieniane. Znalazło się na tablicy w katowickiej katedrze, upamiętniającej 51 kapłanów, którzy „za wiarę i Ojczyznę" oddali życie. Jego osoba rezonowała chociażby w filmie Kazimierza Kutza „Na straży swej stać będę", gdzie jest ważną, pozytywną postacią. Chociaż ukazaną nieprawdziwie, bo przedstawiono go jako konspiratora i organizatora walki zbrojnej. W 1951 r. powstał jego symboliczny grób na cmentarzu w Chorzowie Starym. Pamięć więc trwała, ale w szerszym wymiarze zaczęto się nim interesować dopiero w związku z procesem beatyfikacyjnym.

Miał szansę zostać błogosławionym już ponad 20...