Widmo bezrobocia

autor zdjęcia: Krzysztof Zatycki / Forum

źródło: Rzeczpospolita

Poziom bezrobocia w Polsce jest jednym z najniższych w Unii Europejskiej. Ale rosnąca inflacja i doniesienia o zwolnieniach w niektórych firmach mogą prowadzić do obaw, czy nie zacznie nagle przybywać osób bez pracy.

Jaka jest największa trauma każdego Polaka? Bezrobocie. Pamiętam, kiedy osoby z mojej bliskiej rodziny bezskutecznie szukały pracy w połowie lat 90. XX wieku. Chwytały się dowolnego zajęcia po to, by móc utrzymać rodzinę. Pracując też znacznie poniżej kwalifikacji i z dużą częścią wynagrodzenia uzależnioną od sukcesów w sprzedaży. To był okres ogromnej traumy społecznej dla wielu Polaków. Dzisiaj niektórzy obawiają się, że po czasie wyższej inflacji przyjdzie ostre hamowanie, zwolnienia i wysokie bezrobocie. Ryzyko takie jest jednak ograniczone.

Szok transformacji

Stopa bezrobocia wynosiła w szczytowych momentach lat 90. nawet 17 proc. Zmiana ustroju w 1989 roku, racjonalizacja gospodarki oraz załamanie popytu na polskie towary w krajach byłego ZSRR spowodowały pojawienie się, a następnie szybki wzrost bezrobocia. Na początku XX w. sięgnęło ponad 20 proc., by po spadku znów wzrosnąć po kryzysach: finansowym (2008 r.) i zadłużeniowym strefy euro (2011 r.). Ostatnie lata to czas najniższego bezrobocia w historii i jednego z najniższych w Europie.

Przed zmianą systemu nie istniało w Polsce jawne bezrobocie, jednak występowało bezrobocie ukryte, którego poziom jest trudny do oszacowania. U schyłku poprzedniego systemu wiadomo było, że wprowadzenie gospodarki rynkowej musi pociągnąć za sobą bezrobocie. Jeszcze przed stanem wojennym byli ekonomiści, którzy prognozowali,...