Odmowa polecenia służbowego – gdzie leży granica

Kodeks pracy nakazuje pracownikowi stosować się do poleceń przełożonych, ale tylko w określonych granicach. Odmowa może być uzasadniona, a w niektórych przypadkach wręcz obowiązkowa.

Granice podporządkowania

Jedną z podstawowych cech stosunku pracy jest pracownicze podporządkowanie. Pracownik powinien wykonywać swoje obowiązki pod kierownictwem pracodawcy, stosując się do poleceń przełożonych. Podległość służbowa to główna cecha odróżniająca zatrudnienie na podstawie umów o pracę od zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umów zlecenia, umów B2B).

Zgodnie z art. 100 § 1 kodeksu pracy pracownik jest obowiązany stosować się do poleceń przełożonych, które:

∑ dotyczą pracy,

∑ są zgodne z przepisami prawa oraz

∑ są zgodne z umową o pracę.

Zasadniczo pracownik jest więc związany poleceniami pracodawcy i powinien wykonywać je sumiennie i starannie. Przepisy nie regulują formy, w jakiej ma być wydane polecenie, a więc przyjmuje się, że może to być forma dowolna.

Prawo odmowy

Jeśli polecenie pracodawcy nie spełnia wskazanych wyżej przesłanek, pracownik ma prawo odmówić jego wykonania. Art. 210 kodeksu pracy przewiduje również, że jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika albo mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa innych osób, pracownik może odmówić...