Cena pokojowej dywidendy

Cena pokojowej dywidendy

JANUSZ REITER

Kiedy załamał się Układ Warszawski, a rosyjska armia zaczęła straszyć bardziej swą słabością niż siłą, społeczeństwa zachodniej Europy przypomniały sobie o składanej im przez polityków obietnicy "pokojowej dywidendy". Miałaby ona być wypłacona nie tyle w postaci większego poczucia bezpieczeństwa i wszelkich wynikających z tego korzyści, ile raczej w brzęczącej monecie. Rachunek wydaje się urzekająco prosty: skoro zmniejszyło się zagrożenie, zmniejszyć się musi również budżet obronny. Armaty miałyby być przekute na pługi czy też na opiekę społeczną.

Nacisk opinii publicznej jest, ze względów historycznych, różny w różnych krajach. Rządom Wielkiej Brytanii i Francji łatwiej mu się przeciwstawić, ponieważ siła wojskowa, z własnym potencjałem nuklearnym, jest ważnym składnikiem tożsamości politycznej tych państw. Ich elity wojskowo-polityczne dysponują też znacznym stopniem autonomii, zwalniającej je z obowiązku ciągłego usprawiedliwiania się przed opinią publiczną.

W Niemczech sytuacja jest odmienna. W czasach zimnej wojny Republika Federalna jako państwo frontowe była zmuszona łożyć wielkie sumy na obronę, co...