Jesteśmy Iberyjczykami

Jesteśmy Iberyjczykami

JANUSZ DRZEWUCKI

Kamienna tratwa" to już siódma powieść José Saramago, laureata literackiej Nagrody Nobla za rok 1998, która ukazuje się w przekładzie na język polski. Prawdopodobnie nie jest takim arcydziełem jak "Baltazar i Blimunda", "Wszystkie imiona" czy "Miasto ślepców", ale jeśli ktoś dotychczas nie czytał Saramago, nie popełni błędu, gdy zacznie znajomość z portugalskim pisarzem właśnie od tej książki. Tym bardziej że "Kamienna tratwa" ukazała się w Lizbonie w roku 1986, kilka zaledwie miesięcy przed wejściem Portugalii i Hiszpanii do Unii Europejskiej, której członkiem Polska zostanie już za parę tygodni.

Nie ulega wątpliwości, że Saramago był nie tylko sceptycznie, ale wręcz niechętnie nastawiony do Unii Europejskiej. Jest to o tyle ciekawe, że nigdy nie reprezentował ani konserwatywnego, ani nacjonalistycznego stanowiska w kwestiach społecznych i politycznych, wręcz przeciwnie - wieloletni członek Komunistycznej Partii Portugalii, redaktor i komentator "Diario de Noticias", największej codziennej gazety ukazującej się nad Tagiem - nie krył swoich lewicowych przekonań i lansował postawę otwarcia na Europę. Tyle tylko, że jednocześnie krytykował prounijny hurraoptymizm, a także słabość systemową demokracji oraz narastający proces globalizacji.

W...