Cat nie miał wyboru

Rozmowa z Jerzym Jaruzelskim

Dlaczego Stanisław Cat-Mackiewicz, jeden z największych antykomunistów Polski, opuścił w 1956 roku Londyn i przyjechał do PRL?

Jerzy Jaruzelski: On chciał wrócić do kraju od dłuższego czasu. Korespondował w tej materii ze swoimi przyjaciółmi. Między innymi z zapomnianym dziś już Aleksandrem Bocheńskim, tym od wydanych czterokrotnie „Dziejów głupoty w Polsce". Wcześniej, w 1947 roku, sondował już w tej sprawie starego wileńskiego znajomego Jerzego Putramenta, który był wówczas ambasadorem PRL w Paryżu. Potem jednak zaczęła się stalinowska noc i o powrocie nie było mowy. Gdy w 1956 roku rozpoczęła się w Polsce odwilż, nastąpiły istotne zmiany, postanowił skorzystać z okazji.

Ale dlaczego chciał przyjechać do PRL?

Tutaj żyły jego córki oraz jego żona. I niezależnie od tego, jak im się układało, rodzina na niego czekała. Czynnik familijny nie był jednak decydujący. Mackiewicz był pisarzem polskim. I chciał pisać w Polsce dla...