Ocalony, schowany, zapomniany...

źródło: Zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego

Zieleń munduru rzadko pojawia się na świętych obrazach: tu okazała się na miejscu. Fot. Zbigniew Furman

źródło: Zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego

Dni po kapitulacji Powstania Warszawskiego. Msza polowa przed wyjściem oddziałów AK do niewoli. Publikacja za zgodą rodziny Zofii Wolskiej-Degórskiej

źródło: Zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego

Obraz Iwony Pokrzywnickiej na chwilę przed ukryciem na ul. Jaworzyńskiej. Publikacja za zgodą rodziny Zofii Wolskiej-Degórskiej

Wali się strop, Irena Pokrzywnicka zostaje ranna w głowę, pracownia pełna gruzów, ale obraz „Matka Boska Armii Krajowej" – choć jeszcze brakuje mu kilku szczegółów – jest nietknięty.

Spora część Polaków kojarzy Maję Berezowską przede wszystkim jako autorkę subtelnych grafik o tematyce erotycznej, mniej jako karykaturzystkę – za serię karykatur „Miłostki słodkiego Adolfa" hitlerowcy zesłali ją z wyrokiem śmierci do obozu koncentracyjnego Ravensbrück. Zofia Stryjeńska, jej utalentowana koleżanka z dwudziestolecia międzywojennego, która przebrana za chłopca studiowała malarstwo w Monachium, znana jest tylko nielicznym. Ale o Irenie Pokrzywnickiej, trzeciej z grupy przyjaciółek rozsławiających polską sztukę na całym świecie, nie pamięta dziś już chyba nikt. Nieznane pozostaje także najważniejsze dzieło jej życia – namalowany podczas Powstania Warszawskiego obraz „Matka Boska Armii Krajowej".

Wyzwolone celebrytki

Dwudziestolecie międzywojenne to dla Polaków przede wszystkim zachłyśnięcie się odzyskaną po ponad 100 latach niepodległością i coraz powszechniejszy udział kobiet w życiu publicznym.

Berezowska projektuje scenografie do operetek i programów kabaretowych oraz kostiumy dla występujących tam artystek – m.in. dla Hanki Ordonówny. Rysuje dla francuskich gazet, takich jak „Le Figaro" i „Ici Paris", gdzie publikuje m.in. serię karykatur Hitlera.

Stryjeńska tworzy dekoracje pawilonu polskiego na Wystawę Światową w Paryżu w 1925 roku, które przynoszą jej...