30 grudnia: ewolucja duchowa stulecia

autor zdjęcia: Christophe Simon

źródło: AFP

Grigorij Rasputin: jego spojrzenie przenikało do głębi

autor zdjęcia: Roger-Viollet

źródło: AFP

Saddam Husajn zwęglony in effigie: koniec chwały dyktatora.

W tyglu XX wieku wypaliły się do końca iluzje indywidualne i zbiorowe dawnego typu: nie wierzymy już w hochsztaplerów ani wodzów. A skoro tak, to jaka wiara zawiaduje dziś kierunkiem cywilizacji?

30 grudnia 1916 roku w pałacu księcia Jusupowa w Piotrogrodzie został zamordowany enfant terrible końca epoki Romanowów Grigorij Rasputin; hochsztapler, samozwańczy prorok, domniemany chłyst, ale w pierwszym rzędzie faworyt rodziny carskiej i jeden z najbardziej wpływowych Rosjan początku XX wieku.

W zbrodni uczestniczyli arystokraci, a jej tajemnica nigdy nie została do końca wyjaśniona. O ile bowiem o jej przebiegu wiadomo niemal wszystko, o tyle mgła tajemnicy kryje realnych inspiratorów (wywiad brytyjski?). Powszechnie wiadomo natomiast o uczuciach, jakie wyzwalała osoba Rasputina. O odrazie, jaką budziła jego postać w petersburskiej elicie. Także o nienawiści, która szła śladem roli, jaką odgrywał na carskim dworze.

Rasputin tak bardzo wkradł się w łaski rodziny Mikołaja II, że niemal monopolizował do niej dostęp. W czasie całkiem długiego epizodu osobistych rządów carycy Aleksandry (Mikołaj II przebywał w tym czasie na froncie) osobiście rozstrzygał o składzie gabinetu i stał na czele zbudowanego wokół siebie układu korupcyjnego. Gdyby to były inne czasy, w roli faworyta mógłby trwać przez długie lata. Na jego nieszczęście Rosja uginała się pod ciężarem wojny światowej. Zżerała ją bieda, głód i potworny chaos. Niekompetentne rządy podsycały tylko mocno rozgrzane już zarzewie rewolucji socjalnej. Dom, który od stuleci Europa znała jako samodzierżawne imperium...