Pocztówka z Rovigo

autor zdjęcia: Anna Beata Bohdziewicz

źródło: Reporter

Zbigniew Herbert nie chciał, aby ktokolwiek został w jego pisarstwie pominięty. Każdy człowiek i każde miejsce musiało mieć w nim swoje miejsce. Nawet jeżeli nie da się ich wszystkich wymienić z imienia.

Kiedy piszę, myślę o Panu Cogito i o tym, czy jest on moim Aniołem Stróżem czy raczej surowym inspektorem. Muszę mianowicie wyznać, że często czuję się przez niego obserwowany. Żartowniś z niego, siedzi mi na karku i pilnuje, abym nie odpływał podczas pracy, pamiętając o tym, co zawdzięczamy oświeceniu: zdrowy, pogodny i uduchowiony sceptycyzm naszego rozumu, który skutecznie broni się przed jakimkolwiek nadużyciem.

Wiem naturalnie, że Pan Cogito jest w oczywisty sposób kimś, kto nie ma obaw przed entuzjazmem czy współczuciem, którym na imię Euforia i Caritas. Ale wiedza ta niewiele mi pomaga, jestem całkowicie na łasce i niełasce Pana Cogito, bo ciągle kręci głową, pytając: „Rzeczywiście tak ma być? Nie można tego powiedzieć i napisać inaczej? Chyba zbyt pretensjonalne to zdanie, nie sądzisz?". Tracę w końcu cierpliwość i mówię do swego drobiazgowego dręczyciela: „Muszę teraz zostać sam! Proszę przyjść jutro. Jutro będę miał dla pana właściwą odpowiedź".

Miasto z krwi i kamienia

Dla literaturoznawców autor zawsze jest martwy, ale dla mnie – jak widać – nie. To, co ze wszystkich polskich, międzynarodowo uznanych pisarzy drugiej połowy XX wieku w Zbigniewie Herbercie stanowi dla mnie największą zagadkę, to okoliczność, że podczas zimnej wojny nigdy nie zdecydował się on na emigrację. Nie brał jej nawet pod uwagę. Ze swoich licznych...