Ku zdumieniu ludzi sowieckich

źródło: materiały prasowe

Po spotkaniach z Mikołajczykiem w sierpniu i październiku 1944 r. sam Stalin wyczuł w nim pewne słabości, które, jak się spodziewał, mogły pomóc we wciągnięciu znanego ludowca do planu sowietyzacji. Na zdjęciu Stanisław Mikołajczyk ze współpracownikami wraca z ZSRR, Londyn, 13 sierpnia 1944 r.

Nikołaj Iwanow Mikołajczyk nie zrozumiał jednej prostej rzeczy: można podpisać porozumienie, uroczyście i godnie przysięgać, że będzie się go skrupulatnie przestrzegać, a jednocześnie bezpardonowo na każdym kroku je łamać. Była to wypróbowana taktyka komunistyczna.

Pomysł wykorzystania w ramach planu sowietyzacji Polski niektórych lewicowych partii politycznych nie był nowy. Władza sowiecka pod wodzą Lenina w 1917 roku powstawała jako władza koalicyjna. Koalicjantem bolszewików w pierwszym rządzie Lenina była partia chłopska, partia lewicowych eserowców (Socjalistów Rewolucjonistów). Ta współpraca miała być potwierdzeniem słuszności teorii komunizmu naukowego i symbolizować sojusz robotniczo-chłopski, przeciągając na stronę Lenina wielomilionowe masy chłopskie.

W imperium Romanowów przed rewolucją prawie 80 procent ludności kraju stanowili chłopi. Koalicja bolszewików z lewicowymi eserowcami rozpadła się jednak po niespełna roku. Lewicowi eserowcy nie godzili się na podpisany przez Lenina w Brześciu upokarzający pokój z Niemcami, który uważali za kapitulację przed zachodnimi kapitalistami, i zbrojnie wystąpili przeciwko swym niedawnym sprzymierzeńcom. To brzmi jak paradoks, ale eserowcy zaatakowali bolszewików z lewa. Rewolucję 1917 roku traktowali o wiele bardziej lewicowo niż bolszewicy. Proponowane przez nich reformy społeczne i ekonomiczne przypominały raczej teorie anarchistów, a nie bolszewików. Niektóre działania rządu koalicyjnego w ramach polityki tzw. komunizmu wojennego (reforma rolna, skasowanie pieniądza, nacjonalizacja wielkiego i średniego przemysłu, konfiskata produktów...