Ta droga nie biegnie przez Auschwitz

autor zdjęcia: Andrzej Bogacz

źródło: Rzeczpospolita

Zaczęło się wychowywanie Europy Środkowo-Wschodniej. To wyziera z połajanek w Parlamencie Europejskim, z dyskusji o polskiej historii i praworządności

źródło: AFP

Otworzyć drzwi i co dalej? Prof. Bryk: – W Europie zniknął postulat asymilacji przybyszów. Imigracja stała się jednym z taranów pomagających rozbijać strukturę tradycyjnych państw narodowych i ich społeczeństw (na zdjęciu proimigrancka demonstracja w Warszawie, wrzesień 2015 r.)

Prof. Andrzej Bryk, historyk ustroju, amerykanista z Uniwersytetu Jagiellońskiego | Być może zmierzamy ku konfrontacji polegającej na tym, że instytucje europejskie, np. sądy, będą neutralizować, a nawet unieważniać, demokratyczne wybory. Bo unijne elity wydają się niezdolne do zrozumienia zmieniającej się rzeczywistości.

PM: Jest taka opinia, że nawet bez sporu o praworządność w Polsce doszłoby do napięć z Brukselą. PiS, które przejęło władzę, wywodzi się bowiem z zupełnie innego świata wartości niż obecne unijne elity. Podziela pan ten pogląd?

Tu nie chodzi wyłącznie o PiS. Zjawisko jest znacznie szersze. Obserwujemy dziś bunt społeczeństw demokratycznych w całym zachodnim świecie, choć przyczyny i cele są różne. Mamy brexit, Stany Zjednoczone Trumpa, Włochy, Szwecję, Finlandię, chwieje się Francja i niewzruszony od II wojny światowej konsensus w polityce niemieckiej.

Konserwatywny wiatr przeciw liberalizmowi wieje coraz silniej?

Tak. W Europie jest on poniekąd odpowiedzią na strukturalne problemy, z którymi boryka się Unia. Jej elity długo odmawiały ich dostrzeżenia. A buntują się zarówno kraje byłego bloku komunistycznego, jak i tzw. starej Europy.

Przecież Polska przez wiele lat była europejskim prymusem. Przystąpienie do Wspólnoty budziło powszechny entuzjazm nad Wisłą.

Przystępowaliśmy do UE, kraje Europy Środkowo-Wschodniej, z wyobrażeniem, że wchodzimy do Europy ukształtowanej przez jej ojców założycieli, Adenauera, Schumana, de Gasperiego. Do Europy ojczyzn, której fundamentem było chrześcijaństwo. Chodzi oczywiście nie o konfesję, ale o antropologię. Na niej oparty był też, chcąc nie chcąc, humanizm...