Cena Zaolzia

źródło: NAC

Kup pan orła. Październik 1938 r., w przejętym Cieszynie rozkwita handel kartonowymi polskimi godłami

źródło: Rzeczpospolita

70 lat temu Polska wymogła na Czechosłowacji oddanie części Śląska Cieszyńskiego. Nasze ultimatum było przypomnieniem światu, 
że Rzeczpospolita nie godzi się na ideę dyrektoriatu mocarstw, na podejmowanie ponad jej głową fundamentalnych decyzji politycznych w bezpośrednio interesującym ją regionie.

W lipcu 1920 r., gdy wydaje się, że Warszawa zostanie niebawem zajęta przez wojska bolszewickie, prezydent Czechosłowacji Tomáš Masaryk mówi: – Próbować ratować Polskę – to byłoby marnowanie czasu i energii z naszej strony. Ani chwili dłużej! Alianci, podejmując próbę takiego ratunku, muszą nieuchronnie ponieść klęskę i przez to niepowodzenie stracą tylko prestiż i zdolność wpływania na sytuację.

Prawie w tym samym czasie, 18 lat później Jan Szembek, wiceminister spraw zagranicznych, zapisuje wnioski z rozmowy swojego szefa Józefa Becka ze współpracownikami: – Narzędziami naszej akcji w sprawie czeskiej powinna być sprawa mniejszości i sprawa słowacka: musimy nimi ciągle operować, a ponadto ciągle tłumaczyć wszystkim, że Czechosłowacja to fikcja.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej Praga – wykorzystując fatalne położenie Warszawy – uzyskała w wyniku konferencji w Spa międzynarodowe uznanie zajętej zbrojnie ponad rok wcześniej spornej części Śląska Cieszyńskiego. Jakkolwiek główną przyczyną politycznego rozejścia dróg obu państw w dwudziestoleciu międzywojennym były sprzeczne wizje ładu w Europie Środkowo-Wschodniej, to właśnie Zaolzie było symbolem trudnych wzajemnych relacji. Czy można było oczekiwać, że gdy pojawi się szansa na jego odzyskanie, Warszawa jej nie wykorzysta?

Kazimierz Papée, polski poseł w Pradze, przekazał 21 września 1938 r....