Niepodległa i niepokonani

Jaki był ten czas, gdy nasi przodkowie wybijali się przed stu laty na niepodległość? 
Pozostały wspomnienia, stare gazety, fotografie – to one pozwalają 
zobaczyć dziś obraz owych pamiętnych dni.

Jesteśmy wolni! Jesteśmy panami u siebie [...]. Gdy dziś wyszłam na miasto, ulica wydała mi się rozśpiewana, młoda, rozkołysana poczuciem wolności! Od wczesnego ranka odbywa się przejmowanie urzędów niemieckich przez władze polskie" – notowała 11 listopada 1918 r. w Warszawie księżna Maria Lubomirska. Ale była też ‒ obok tej rozśpiewanej ulica wiecująca: na Szpitalnej, koło krakowskiego klasztoru wizytek, ktoś rozrzucał ulotki, inny domagał się rad żołnierskich, inny jeszcze krzyczał „Cała władza dla Sowietów!".

Jedni zachłystywali się poczuciem wolności, inni ulegali złudnym hasłom. „Ta fala idzie od Wschodu. Tych wieców ulicznych nikt skontrolować nie może. Tysiące kłamstw wiruje w powietrzu. Tysiąc haseł bolszewickich wpija się w uszy gawiedzi. I dookoła polskich koszar krążą już jakieś cienie. Szepty złowrogie pełzają po bruku" – pisał 13 listopada 1918 r. publicysta i dramaturg Władysław Rabski. I dodawał proroczo: „Będzie to znowu walka z Rosją i Niemcami. Spełni się znowu w odmiennych formach odwieczne przeznaczenie Polski, bronienia dwóch frontów, odpierania dwóch fal, którymi niegdyś było na imię: Tatar i Krzyżak, a które dziś jednoczą się w mętnym strumieniu anarchii i chcą nim zalać świat cały".

Polska żyjąca w sercach

W 1795 r. nie utrzymaliśmy tych frontów i przez ponad wiek trwały wysiłki...