Strony mogą liczyć, że nie zapłacą opłat i innych należności

Zwolnienie z kosztów postępowania administracyjnego oparte jest na przesłance „niewątpliwej niemożności" poniesienia przez stronę tych obciążeń finansowych związanych z tokiem postępowania.

W art. 267 k.p.a. wprowadzono instytucję zwolnienia strony od opłat, kosztów i należności związanych z tokiem postępowania. Z przepisu tego wynika, że w przypadku niewątpliwej niemożności poniesienia ich organ administracji publicznej może zwolnić stronę w całości lub w części od ponoszenia tych opłat, kosztów i należności. Zwolnienie od opłat skarbowych następuje z zachowaniem przepisów o tych opłatach.

Powyższe zwolnienie ma charakter uznaniowy, co oznacza, że nawet przy spełnieniu przesłanki merytorycznej organ może, ale nie musi, dokonać takiego zwolnienia. Bezwzględnie w każdej sytuacji organ powinien uzasadnić w sposób przekonujący przyjęte rozwiązanie. Zwolnienie z opłat, kosztów i należności postępowania administracyjnego oparte jest na przesłance „niewątpliwej niemożności" poniesienia przez stronę tych obciążeń finansowych związanych z tokiem postępowania. Niewątpliwa niemożność poniesienia kosztów oznacza oczywisty, niezbity, ewidentny brak możliwości ich poniesienia (wyrok NSA z 25 stycznia 2021 r., sygn. I OSK 1781/20).

Aby można było ustalić tę niewątpliwą niemożność poniesienia kosztów przez stronę, niezbędne jest wcześniejsze ustalenie wysokości kosztów, które ma ponieść strona, a następnie skonfrontowanie jej z sytuacją osobistą i majątkową strony. Orzekanie w tej sprawie powinno być poprzedzone szczególnie starannie...