Wakacje z Kmicicem: Tykocin, Kiermusy, nieco Białegostoku

autor zdjęcia: Arkadiusz Fajer/Shutterstock

źródło: Rzeczpospolita

Sienkiewicz w „Potopie” opisał nie tylko historyczny szturm na tykocińską fortecę (na zdjęciu jej dzisiejsza postać, po współczesnej rekonstrukcji), ale i ostatnie chwile Janusza Radziwiłła, który za tymi murami skonał 31 grudnia 1655 r. Do tych wydarzeń Andrzej Kmicic nie przyłożył porywczej ręki. Amatorzy historii co roku organizują tu jednak inscenizację zdobycia zamku i wśród postaci z epoki pojawia się niejaki Kmicic Samuel

Z tykocińską fortecą wiąże się opowieść, jak na mizogina Kmicica, który nas tu ściągnął, zaskakująco feministyczna.

We wrocławskiej taksówce znajomi rozmawiali o Andrzeju Waligórskim. Kierowca się zatrzymał. „Mistrz Waligórski” – poprawił i zaoferował, że kurs będzie za darmo, jeśli tylko obejrzą pamiątki, jakie zgromadził po tym pisarzu, satyryku, redaktorze, ale też wielkim koneserze polskości. A tej szukać można na trzy sposoby – przekonywał taksówkarz – na baczność, jak naukowiec, oraz z przymrużeniem oka – i mistrz Waligórski wybrał trzecią z dróg. Upodobał sobie zwłaszcza „Trylogię” i dziś powiedzielibyśmy: pisał sienkiewiczowskie fanfiki.

Pamiętaliśmy o tym i gdy dotarliśmy do Tykocina, zajrzeliśmy do zebranych drukiem tekstów Waligórskiego, prezentowanych na falach Trójki w audycji „60 minut na godzinę”. A tam inspirowana „Potopem” krotochwila „Oblężenie Tykocina”. Wszystko w krzywym zwierciadle. Zagłoba ofiarowuje szwedzkiemu królowi Inflanty zamiast Niderlandów. Co ważniejsze, w tykocińskim zamku, według Waligórskiego, więziono Billewiczównę i groziło jej niebezpieczeństwo ze strony Radziwiłła. Czytajmy:

„Atoli gdy jurny magnat brał się do amorów, tedy uciekała mu po zamkowych komnatach, korytarzach i wirydarzach, aż wreszcie właziła na solidny gdański regał, gdzie nie mógł jej dosięgnąć, tylko nogami tupał, oczami przewracał i mawiał do...