Obalają, bo mogą

autor zdjęcia: AFP

źródło: Rzeczpospolita

Zwolennicy wojskowego zamachu stanu w Nigrze protestują m.in. przeciwko francuskim wpływom w tym kraju; Niamey, 3 sierpnia 2023 r. Na transparencie portrety przywódców junt, od lewej: Abdourahamane Tchiani (Niger), Ibrahim Traore (Burkina Faso), Assimi Goita (Mali), Mamady Doumbouya (Gwinea)

Odkąd Afryka uwolniła się od kolonializmu, pucz był rutynową formą zmiany władzy na kontynencie. Kilka lat temu mogło się wydawać, że ta epoka zmierza ku końcowi. Dziś już wiemy, że było to błędne wrażenie.

Ludzie tu nie widzą dywidendy z demokracji. To kluczowy powód, dla którego puczyści cieszą się w Afryce tak wielkim poparciem – tak politolog i wykładowca University of Cape Coast w Ghanie Jonathan Asante-Otchere podsumowywał nastroje na kontynencie.

A jeśli ktoś potrzebowałby bardziej naukowych dowodów na poparcie tej tezy, wystarczy zajrzeć do prowadzonych od kilkunastu lat panafrykańskich badań opinii publicznej. W sondażu Afrobarometer z września ubiegłego roku w 34 państwach kontynentu olbrzymia większość respondentów uznała wprawdzie, że regularne, uczciwie prowadzone i otwarte wybory byłyby zapewne najlepszym gwarantem ich interesów, lecz zaledwie 44 proc. zgodziło się ze stwierdzeniem, że wola wyborców wyrażona przy urnach może doprowadzić do odsunięcia od władzy reżimu, którego by oni nie chcieli.

Na przestrzeni ostatnich 15 lat grupa takich optymistów skurczyła się w Afryce o 6 pkt proc., a proces ten dotknął 26 z 30 państw badanych regularnie w latach 2011–2021, również tych, w których doszło w ostatnich latach do wojskowych zamachów stanu. Ale trend widać również w państwach, które wydawały się dotychczas być bastionem demokracji – jak w Republice Południowej Afryki, gdzie poziom zaufania do systemu demokratycznego i jego...