Galicja zakonserwowana w auszpiku

Emigranci z Galicji, głównie górale z Podhala, zamieszkali w Chicago w parafiach Jackowo i Wacławowo oraz okolicach Pulaski Street. Z czasem ta dzielnica zyskała miano Polish Village (polska wioska), choć liczyła więcej mieszkańców niż większość polskich miast.

Nastał 12 listopada 1918 roku. Galicja była martwa, a jej ciało rozpadło się na wiele części. Część zachodnią zajęła Rzeczpospolita Polska, wschodnią – Zachodnioukraińska Republika Ludowa, a kilka separatystycznych powiatów pozostawało bezpańskich. Austriaccy urzędnicy i żołnierze, którzy kontrolowali prowincję od pokoleń, zniknęli. Cesarz-król miał już wkrótce udać się na wygnanie. Jednak Galicjanie – lub przynajmniej większość z nich – wciąż mieszkali w tych samych co zawsze domach, miastach i wsiach. Teraz przeżywali szok, próbując dostosować się do nowej sytuacji, pozbawionej znajomych ram politycznych i prawnych, które istniały zaledwie kilka tygodni wcześniej.

W Krakowie oraz okolicach zbierali się polscy ochotnicy, by pomaszerować na Lwów i wziąć udział w walkach o miasto. IV Kompania Sądecka wyruszyła z Nowego Sącza, zanim jeszcze powstało Wojsko Polskie. (...)

Na południe od Nowego Sącza dwa pokaźne powiaty – należące niegdyś do Węgier Spisz (Szepes, 3700 km kw.) i Orawa (Árva, 2019 km kw.) – stały się przedmiotem sporu między Polakami a Słowakami. We Lwowie przewagę mieli powstańcy ukraińscy. Polscy mieszkańcy miasta przeżywali męki zwątpienia, oczekując na pomoc. (...)

W drugiej połowie listopada 1918 roku przyszłość byłej Galicji rysowała się zatem w niezwykle niepewny sposób, a mało kto miał czas, by zatrzymać się i zastanowić nad możliwym...