Pana Marszałka walka z Trybunałem

autor zdjęcia: Czeslaw Datka / RSW / Forum

źródło: Rzeczpospolita

Posiedzenie władz RP na uchodźstwie. Od lewej: premier gen. Władysław Sikorski, minister Henryk Strasburger, minister August Zaleski, prezydent Władysław Raczkiewicz, członek Rady Narodowej RP Herman Lieberman, Londyn, 4 czerwca 1941 r.

Szkalowany, skatowany, uwięziony. Tak Herman Lieberman walczył o praworządność w sanacyjnej Polsce, bo ideał państwa prawa traktował śmiertelnie poważnie.

Rządy pomajowe, rządy Marszałka, a może rządy niepraworządności? Herman Lieberman nie miał wątpliwości, że ta ostatnia nazwa najbardziej pasuje do obozu sanacji. Adwokat i polityk Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) poparł wprawdzie przewrót majowy, ale gdy przekonał się, że „majowa zmiana” raczej demoralizuje niż odbudowuje życie publiczne, stał się bezlitosnym krytykiem piłsudczyków. Z czasem wręcz osobistym wrogiem Józefa Piłsudskiego, za co zapłacił więzieniem, procesem politycznym i przymusową emigracją.

Tak w momencie odzyskania przez Polskę niepodległości przedstawiał się życiorys Hermana Liebermana. Zasłynął jako obrońca polskich legionistów, którzy na wieść o traktacie brzeskim (luty 1918 r., zawarty między Niemcami, Austro-Węgrami a Ukraińską Republiką Ludową – oddawał URL Podlasie i Chełmszczyznę) zbuntowali się przeciw państwom centralnym i próbowali przebić się przez linię frontu na stronę rosyjską. Próba się nie udała, a oskarżonym m.in. o dezercję groziła nawet kara śmierci. Dzięki linii obrony przyjętej przez zespół adwokatów, w tym Liebermana, udało się przedstawić żołnierzy jako ofiary austriackiej nielojalności – ostatecznie pod koniec wojny cesarz Karol I Habsburg darował im karę.

Z niejednym z oskarżonych prawnik mógł się wcześniej zetknąć w Legionach – mimo niemłodego wieku (44 lata) w momencie wybuchu Wielkiej Wojny wstąpił do...