Chełmoński: od ekspresji do natury

źródło: Rzeczpospolita

Józef Chełmoński „Powrót z balu”, olej na płótnie, 1873, własność prywatna Materiały prasowe (2)

źródło: Rzeczpospolita

Józef Chełmoński „Żurawie – powitanie słońca”, olej na płótnie, 1910, Muzeum Sztuki w Łodzi

Trzecia odsłona wystawy „Chełmoński” w Muzeum Narodowym w Krakowie jest warta porównania z pokazami w Warszawie i Poznaniu. Na każdym zebrano dzieła nieoglądane wcześniej, zmieniają się interpretacje i aranżacja.

Bezprecedensowy monograficzny projekt powstały we współpracy trzech Muzeów Narodowych pozwala za każdym razem zobaczyć największe dzieła wybitnego artysty, które dziś należą do kanonu polskiej sztuki XIX/XX wieku, takie jak rozpędzone „Czwórki” i „Trójki”, „Babie lato”, „Burza”, „Bociany”, „Kuropatwy” czy „Odlot żurawi”.

A jednocześnie każdy wariant ekspozycji jest zupełnie inny. W kolejnych pojawiają się dzieła nieoglądane wcześniej, zmieniają się interpretacje i aranżacja. W Warszawie uwaga widza skupiała się na tematach podejmowanych przez Chełmońskiego. W Poznaniu układ prezentacji był chronologiczny. Kraków stawia na emocje – najpierw wchodzi z impetem w pierwszy etap twórczości Chełmońskiego, gdy z żywiołowym temperamentem malował końskie zaprzęgi.

Za dużo życia!

A następnie skupia się na radykalnej zmianie w jego malarstwie, gdy 39-letni artysta po 12 latach spędzonych w Paryżu powrócił do kraju i osiadł w Kuklówce na Mazowszu, gdzie zaczął tworzyć kontemplacyjne, nastrojowe pejzaże, malując pola, łąki, lasy. Bliskie relacje artysty z naturą, uważne wsłuchanie w jej rytmy i prawa odsłaniają zupełnie inną skalę wrażliwości malarza.

Krakowska ekspozycja pozwala nie tylko podziwiać...