Malarz nienasycony

źródło: The National Gallery w Londynie

„Autoportret z doktorem Ariettą” (1820). Świadek do chwili ostatniej

źródło: The National Gallery w Londynie

„Rodzina infanta don Luisa” (1783-1784). Portret rodziny królewskiej z balwierzem i malarzem

źródło: The National Gallery w Londynie

„Marquesa de Santa Cruz” (1805). Muza w wieńcu z winorośli

źródło: The National Gallery w Londynie

Autoportret (1795–1797): żadnych uśmiechów, żadnych umizgów

źródło: The National Gallery w Londynie

„Król Karol III w stroju łowieckim” (1786): władca nieheroiczny

źródło: The National Gallery w Londynie

„Manuel Osorio Manrique de Zuñiga” (1788). Wielkie oczy chłopca – i kotów

Goya, malując możnych i wpływowych, pozwalał sobie na brutalną wiwisekcję, ujawniał pozory i pustkę. 
Nie oszczędzał nikogo: malowane osoby często sprawiają wrażenie wyalienowanych, samotnych, smutnych. Czynił jedno odstępstwo: dla dzieci. Niewielu malarzy 
w dziejach potrafiło pokazywać je 
z taką uwagą i tak czule.

Cała jego twórczość odurza jak alkohol" – pisał o Franciscu Goi w połowie ubiegłego stulecia wybitny hiszpański filozof i eseista José Ortega y Gasset. Od tego czasu zmieniły się style i upodobania: w tym roku obchodzimy 270. rocznicę urodzin artysty. Jednak Goya nadal fascynuje. Wielka ekspozycja poświęcona portretom Goi w londyńskiej National Gallery to największe wydarzenie wystawiennicze minionego roku. Nie była to zresztą jedyna wystawa dzieł hiszpańskiego artysty w ostatnim czasie. Wystarczy wymienić imponujący przegląd „Goya: Order and Disorder" pokazywany na przełomie lat 2014 i 2015 w bostońskim Museum of Fine Arts czy wystawę w Prado poświęconą madryckiemu okresowi życia artysty.

Goyą od dawna fascynują się pisarze i filmowcy. W filmie Carlosa Saury z 1999 roku stary mistrz na wygnaniu wspomina swoje życie, a w „Volavérunt" z tego samego roku Bigas Luna opowiada o związku Goi z księżną Alba. Siedem lat później swą premierę miały „Duchy Goi" Miloša Formana z Natalie Portman i Javierem Bardemem. Nawet przyznawana od 1987 roku najważniejsza hiszpańska nagroda filmowa nosi imię tego artysty.

Dlaczego Goya wciąż przyciąga tak wiele uwagi? Théophile Gautier, wybitny romantyczny pisarz, poeta i krytyk literacki, który jako jeden z pierwszych poza Hiszpanią dostrzegł wielkość artysty, pisał w 1842 roku, że malarz „reprezentuje wielkie epoki sztuki,...