Jak być suwerennym

źródło: AFP

Henry Kissinger (tu z lewej, jako sekretarz stanu USA, obok młody Jacques Chirac) był przywiązany do założeń tradycyjnej dyplomacji i geopolityki

źródło: Wikipedia

Gerard ter Borch, „Podpisanie pokoju westfalskiego”. Obywatelowi Niderlandów zakończenie osiemdziesięcioletnich zmagań z Hiszpanią niosło wytchnienie i bezpieczeństwo

Ile władzy powinna mieć władza, ile może przejąć społeczeństwo obywatelskie, a ile można przekazać instytucjom międzynarodowym, by racjonalnie poradzić sobie z problemami globalnymi?

Jeżeli Europa nie będzie w stanie chronić swoich zewnętrznych granic, to cały pomysł na Europę znajdzie się pod znakiem zapytania" – powiedział premier Francji na Forum w Davos. W ten sposób w dyskursie politycznym pojęcie podmiotowości zostało przeniesione z wymiaru państwowego na poziom ponadpaństwowy. Kto rządzi? Kto podejmuje decyzje? Państwa? Czy ponad- albo pozapaństwowe organizacje?

Bronić ludzi przed nimi samymi

W 2009 roku wykładowca Uniwersytetu Stanforda i wpływowy urzędnik Departamentu Stanu Stephen Krasner wskazywał, iż pojęcie państwa jako autonomicznej całości „podlega załamaniu pod naciskiem unii walutowych, CNN, internetu i organizacji pozarządowych". Już wtedy było jasne, iż zdolność do kontroli transgranicznych przepływów ludności, towarów i kapitałów przestaje być atrybutem suwerennych państw, bo ich możliwości zabiegania o swoją niezależność w tym zakresie są fizycznie, technologicznie, a często również normatywnie niewykonalne. Suwerenność poddawana więc była, i jest, próbom ze względu na piętrzącą się skalę złożoności i wielkości zachodzących procesów politycznych i społecznych.

Dużo wcześniej, bo jeszcze w roku 1922, Carl Schmitt, jeden z bardziej kontrowersyjnych XX-wiecznych intelektualistów niemieckich, pytał: „Kto zapewni pokój światowy? Kto decyduje o tym, co jest pokojem, kto decyduje o...