Niewygodna rocznica

autor zdjęcia: Jan Juchniewicz

źródło: Fotonova

„Hall of Fame” w siedzibie Biura Wyborczego Komitetów Obywatelskich „Solidarność” na warszawskiej ulicy Fredry

Należałoby powołać muzeum 
4 czerwca 1989 roku. 
A w nim odtworzyć siedzibę 
Biura Wyborczego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność". Pracownicy muzeum w strojach 
z epoki udzielaliby wskazówek zwiedzającym: jak używać maszyny do pisania, jak drukować ulotki 
i przygotowywać klej z mąki 
do rozklejania plakatów...

Pamięci o zwycięstwie wyborczym „Solidarności" 4 czerwca 1989 roku nie celebrowano ani w III RP, ani w okresie zwanym IV RP. Zmianę przyniosła dopiero 20. rocznica wyborów czerwcowych w 2009 roku. Warto zatem prześledzić, co przez lata spowodowało tę długą ciszę wokół tak niezwykle ważnej w najnowszej historii Polski daty.

Czynnikiem, który niewątpliwie wpływał na tę sytuację, był paradygmat zmiany ustrojowej w Polsce panujący w latach 90. XX wieku w literaturze naukowej i powtarzany w artykułach prasowych. Była to teza o społeczeństwie polskim w 1989 roku pogrążonym w apatii i wycofaniu. Jako przesłanki wskazywano niedostatek w Polsce euforii społecznej oraz masowych demonstracji, które obserwowano w czasie jesieni ludów 1989 roku np. w Czechosłowacji czy w Niemczech.

Paradygmat o ówczesnej bierności Polaków wykluczał uznanie udziału społeczeństwa w przemianach ustrojowych w Polsce – zmiany te miały być jedynie wynikiem porozumienia światłych części elit rządowych i opozycyjnych. Paradygmat ten, chociaż błędny, zakorzenił się na długo i dopiero wytrwałej pracy części historyków i badaczy świata społecznego zawdzięczamy, że z czasem uległ zmianie. Dziś już niepodważalne jest stwierdzenie, że w czasie wyborów czerwcowych 1989 roku miał miejsce wielki narodowy zryw, który doprowadził do odzyskania przez kraj...