Niemoralny moralista

źródło: Getty Images

Amerykanin w Berlinie. Niecałe dwadzieścia lat po podróży do Rosji. John Steinbeck pozuje przy murze berlińskim.

W 1947 roku John Steinbeck wybrał się do Moskwy i napisał coś, co z perspektywy czasu trudno wytłumaczyć – żartobliwą książkę o stalinowskim imperium.

Steinbeck do Moskwy jechał wprawdzie na długo przed otrzymaniem Nagrody Nobla, ale nie będzie wielkiej przesady w twierdzeniu, że był najbardziej fetowanym z żyjących amerykańskich powieściopisarzy. Wybitniejszy Faulkner nigdy nie zdobył sobie tak szerokiej publiczności, Francis Scott Fitzgerald zmarł w czasie II wojny światowej, gwiazda Ernesta Hemingwaya powoli przygasała, a pokolenie pisarzy, którzy doświadczyli wojny na własnej skórze – jak Kurt Vonnegut, Joseph Heller czy J.D. Salinger – jeszcze nie doszło do głosu.

Steinbeck zaś miał za sobą pasmo sukcesów. W 1939 roku ukazała się jego najważniejsza powieść, „Grona gniewu", która z miejsca stała się bestsellerem, sprzedając się w nakładzie 430 tysięcy egzemplarzy. W dodatku opus magnum Steinbecka docenili krytycy, uznając „Grona" za rzecz wybitną, książkę na poziomie Hemingwaya i Faulknera, a nawet dzieło dekady. Rok później amerykański pisarz dostał Pulitzera, a w ciągu ledwie pięciu lat na ekrany trafiło pięć ekranizacji jego utworów, w tym „Grona gniewu" z Henrym Fondą i napisane specjalnie dla Alfreda Hitchcocka „Koło ratunkowe", pod którym zresztą ostatecznie nie chciał się podpisać (studio nie ustąpiło, nazwisko Steinbecka w latach 40. gwarantowało przyciągnięcie publiczności).

Nie taki diabeł straszny?

Po wojnie jednak autor „Na wschód od Edenu"...