Mickiewicz przy mnie to średniak

źródło: Getty Images

źródło: materiały prasowe

źródło: materiały prasowe

Znakomita biografia zdziera z Gombrowicza kolejne maski, ukazując prawdziwe oblicze pisarza. Dzięki temu nowego znaczenia nabierają jego słowa: „Służę społeczeństwu w ten sposób, iż mu nie służę".

Gombrowicz. Ja, geniusz" Klementyny Suchanow to najważniejsze wydarzenie książkowe tej jesieni. Pierwsza kompletna biografia autora „Trans-Atlantyku" powinna nim być niejako siłą rzeczy, ale przecież nietrudno sobie wyobrazić, że dostalibyśmy do rąk pozycję rozwlekłą, przegadaną, suchą, nazbyt akademicką, a w dodatku niewiele wnoszącą do powszechnie znanego obrazu pisarza. Tymczasem „Ja, geniusz" jest biografią, na jaką Gombrowicz zasługiwał: uczciwą, napisaną z dużą wnikliwością i wyczuciem, erudycyjną, trafnie diagnozującą słabostki bohatera, doceniającą jego pisarską wielkość, konfrontującą się przy tym z gombrowiczowskimi mitologiami i stroniącą od bałwochwalczego uwielbienia. Ale po kolei.

Carewicz i niedoszli powstańcy

12 sierpnia 1904 r. trzysta salw wybrzmiało w Petersburgu z okazji przyjścia na świat wyczekiwanego i upragnionego następcy tronu Aleksego. Osiem dni wcześniej, w okolicznościach dalece skromniejszych, w Małoszycach urodził się trzeci syn (a czwarte w ogóle i ostatnie dziecko) Jana i Marceliny Antoniny Gombrowiczów, Marian Witold (Witold, podobnie jak matka, nie lubił pierwszego imienia i nigdy się nim nie posługiwał). Nie byłoby jednak wcale Małoszyc, gdyby Onufry, ojciec Jana, nie został – jako figurujący na czarnej liście – prewencyjnie aresztowany tuż przed powstaniem styczniowym i nie trafił do twierdzy w Dyneburgu. Wysoki Dwór, siedziba...