Zasada legalizmu a zasada praworządności w sądowym wymiarze sprawiedliwości

W procesie wykładni i stosowania prawa sędzia odnosi się do idei i jego sensu.

W znaczeniu opisowym termin „zasady prawa" odnosi się do określenia i wyjaśnienia sensu lub charakteru wzorców, które pozwalają ukształtować różne aspekty instytucji prawnych czy też całych zespołów instytucji prawnych w systemie prawa (M. Zieliński). W tym ujęciu termin „zasady prawa" ma charakter postulatywny.

W znaczeniu dyrektywalnym używany jest do oznaczenia norm o szczególnej, ze względu na treść, doniosłości w obowiązującym systemie prawnym (M. Zieliński). W tym sensie, termin „zasady prawa", to nie tylko postulaty, ale i normy obowiązujące w systemie prawnym. Odróżnia je od innych szczególna, a więc wyjątkowa treść, waga i znaczenie. Zasady prawa są traktowane jako nakazujące bądź zakazujące realizowania określonej wartości. Zakodowana jest w nich pewna wartość.

Zasady prawa podlegają hierarchizacji, a szczególne znaczenie z uwagi na funkcje przypisuje się tym zasadom konstytucyjnym, które mają status naczelnych. Zasady naczelne wskazują na pożądane normatywnie stany rzeczy, a jednocześnie ukierunkowują proces wykładni oraz stosowania prawa,

Zarówno zasada legalizmu, jak i zasada praworządności służą realizacji i ochronie pewnych wartości. Nieuzasadnione jest jednak stawianie między nimi znaku równości. Treść i zakres zasady legalizmu wyznacza art. 7 konstytucji, który stanowi, że organy władzy publicznej...