System operacyjny duszy

źródło: reporter

źródło: materiały prasowe

Odpodmiotowienie człowieka będzie postępować. Bo w imię jakich wartości można to zatrzymać? Do jakiej aksjologii i jakiej kultury odwołać się przeciwko wygodzie, szczęściu, zaspokojeniu? – mówi Michałowi Szułdrzyńskiemu pisarz Jacek Dukaj.

W swojej książce „Po piśmie" wprowadza pan dziwne pojęcie: bezpośredni transfer przeżyć. Co to takiego?

Pokażmy to na przykładzie. Siedzimy sobie teraz w restauracji w Warszawie, widzimy ulicę, przejeżdżają samochody. Powiedzmy, że chcę to komuś przekazać, opisując. Żeby taki przekaz otrzymać, czytelnik czy słuchacz musi moje słowa rozszyfrować: wyobrazić sobie, jak wygląda warszawska ulica, jak wyglądają samochody w ruchu. Zachodzi tu transfer symboliczny: to, co znajduje się w mojej głowie, koduję w symbolach. Widok, myśl, komplet doświadczeń. W kulturze oralnej przekazuję je słowami wyłącznie wypowiadanymi, w kulturze pisma – zapisuję. Na podstawie tych symboli i własnych referencji – tego, co sam wcześniej przeżyłeś – odtwarzasz mój pakiet przeżyć. Nigdy doskonale – ale wystarczająco, żeby uczestniczyć we wspólnej kulturze. Po twoich reakcjach na moje słowa rozpoznaję wierność transferu.

Ale teraz nie muszę widoku ulicy kodować w słowach, mogę przekazać go bezpośrednio, na przykład filmując. I przesyłam ten pakiet audiowizualny komuś, kogo nigdy nie spotkam. I on nie musi go odczytywać, odszyfrowywać, pracować na ideach, znaczeniach, wyobrażać sobie – może to przeżyć bezpośrednio. Usłyszeć dźwięk samochodu jadącego po ulicy, zobaczyć kolor karoserii.

Dlaczego bezpośredni transfer doświadczeń stał się wyróżnikiem naszej epoki...