Niełatwo o odpowiedzialność karną za zbrodnię agresji

Same reguły prawa są bezbronne. Efektywność wynikających z nich konsekwencji i realizacji związanych z nimi oczekiwań zależy od członków społeczności międzynarodowej.

Federacja Rosyjska 24 lutego napadła zbrojnie na Ukrainę. Był to akt agresji w świetle zwyczajowego prawa międzynarodowego, któremu wyraz daje definicja agresji przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w rezolucji 3314 z 1974 r. Tę definicję agresji przyjmuje również w art. 8 bis ust. 2 Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) z 1998 r. (wszedł w życie w lipcu 2002 r.), w wersji uwzględniającej poprawkę dotyczącą definicji zbrodni agresji. Aktu agresji wobec Ukrainy dopuściła się również Białoruś, ponieważ zezwoliła Federacji Rosyjskiej na użycie swego terytorium w celu dokonania napaści zbrojnej na Ukrainę.

Konkretni ludzie

Aktów agresji jako czynów międzynarodowo bezprawnych dokonują państwa i to państwa jako podmioty prawa międzynarodowego ponoszą za nie odpowiedzialność. Za każdym takim aktem stoją jednak konkretni ludzie. I to konkretnym ludziom przypisać można, wręcz trzeba, popełnienie zbrodni agresji jako czynu zabronionego w rozumieniu prawa karnego.

Definicję tej zbrodni daje wspomniana poprawka do Statutu MTK przyjęta na konferencji przeglądowej państw-stron Statutu w Kampali w 2010 r. Statut MTK w art. 5 ust. 1 wymienia zbrodnię agresji jako jedną z czterech najpoważniejszych zbrodni międzynarodowych objętych jurysdykcją MTK.

Złożoność problemu jurysdykcji MTK wobec tej zbrodni oddawał, obecnie uchylony, art. 5 ust. 2 Statutu...