Lekcje Paula Cézanne’a

autor zdjęcia: Valery HACHE / AFP

źródło: Rzeczpospolita

„Wielkie kąpiące się” (1906 r.) w londyńskiej Tate Gallery, największy obraz Cézanne’a z cyklu o tej tematyce. Później podjęło ją wielu innych malarzy

autor zdjęcia: Christophel Fine Art/Universal Images Group via Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

„Homage à Paul Cézanne” Maurice’a Denisa, 1900 r. Dzieła Cézanne’a częściej niż jakiegokolwiek twórcy nabywali inni artyści. „Martwa natura z talerzem owoców”, którą podziwiają zgromadzeni na tym obrazie, należała do Paula Gauguina

Uznano go za jednego z twórców nowoczesnej sztuki. Jego malarstwo fascynuje, przyciąga tłumy. Stało się nawet częścią popkultury. Czy jednak dzieło francuskiego mistrza zachowało aktualność?

W 1900 r. Maurice Denis, jeden z członków grupy nabistów, młodych artystów, którzy chcieli zmienić malarstwo, stworzył znacznych rozmiarów obraz „Homage à Paul Cézanne”. Przedstawił na nim grono twórców oraz wielbicieli sztuki pochylające się nad martwą naturą artysty nie tak dawno jeszcze ignorowanego, a często po prostu wyśmiewanego. To niezwykły hołd oddany mistrzowi z Aix, ale też świadectwo rodzącej się legendy malarza, na którego twórczość będą się powoływać kolejne roczniki artystów. Więcej nawet, został okrzyknięty jednym z fundatorów nowoczesnej sztuki.

„Cézanne jest jedynym z największych spośród tych, którzy zmieniają bieg historii; nie godzi się go porównywać z van Goghiem czy Gauguinem. Przypomina Rembrandta” – pisali malarze Albert Gleizes i Jean Metzinger, autorzy opublikowanej w 1912 r. rozprawy „O kubizmie”, opisującej podstawy teoretyczne nurtu, który w decydujący sposób zaważył na rozwoju sztuki w XX wieku.

***

Dziś wystawy dzieł Cézanne’a są wielkimi wydarzeniami. Gromadzą wielką publiczność, tak jak imponująca ekspozycja ponad 80 jego dzieł w Art Institute w Chicago w 2022 r., która przyciągnęła ok. 190 tys. zwiedzających, a następnie – już w tym roku – prezentowana w londyńskiej Tate Modern. I są okazją, by postawić pytanie: czy jego...