W pułapce szpitalnej ideologii

źródło: Rzeczpospolita

Rys. Mirosław Owczarek

Szacunek do śmierci zastąpiła wrogość do niej. Została zdesakralizowana i zmedykalizowana. Zawłaszczona przez lekarzy, którzy w poczuciu swej omnipotencji narzucili światu terapeutyczne zacietrzewienie.

Wstręt jest jedną z podstawowych emocji, które zapewniają nam przetrwanie. Odczuwamy wstręt na widok wydzielin i wydalin, takich jak wymiociny, kał, mocz, śluz, ślina czy krew (zwłaszcza menstruacyjna). Budzą go również powszechnie padlina, a także niektóre zwierzęta mające z nią kontakt, takie jak szczury, muchy czy karaluchy. Wiele innych sytuacji wywołujących wstręt dotyczy zachowań seksualnych, higieny, śmierci (zwłaszcza kontaktu ze zwłokami) czy różnych odstępstw od normalnego stanu ciała (rany, deformacje skóry, otyłość). Wstręt jest powiązany z reakcją przywspółczulnej części autonomicznego układu nerwowego, co oznacza, że nie potrafimy go w pełni kontrolować. Jego następstwem może być uczucie obrzydzenia i niekontrolowanych mdłości. Dzięki tym reakcjom ograniczamy kontakt z substancjami skażonymi, które mogłyby narazić nas na choroby. Pomaga nam również unikać niepożądanych kontaktów seksualnych.

Jak pokazują badania psychologa społecznego Jonathana Haidta i jego współpracowników, w przypadku ludzi wstręt pośredniczy w formowaniu się reakcji na niektóre bardziej złożone bodźce, a co za tym idzie – stanowi podstawę naszych reakcji o charakterze moralnym. Na tej emocji opiera się moralny fundament świętości/upodlenia. Wyraża się on w przekonaniu, że ludzkie ciało jest czymś świętym i należy unikać zachowań, które doprowadzą do jego...