W oparach Orientu

autor zdjęcia: Mirosław Owczarek

źródło: Rzeczpospolita

Azja nie rozumie Zachodu. Ale i my, na Zachodzie, nie rozumiemy Azji. Możemy za to drogo zapłacić – chyba że przestaniemy tam wreszcie szukać jedynie egzotyki i zaczniemy się nawzajem traktować jak ludzie.

Plotka głosi, że pewien japoński tłumacz rozmiłowany w polskiej literaturze pragnął przełożyć „Lalkę” Bolesława Prusa na swój rodzimy język. Aby dopełnić formalności, udał się do Polski. Jako że nie znał europejskich zwyczajów w kwestii praw autorskich, postanowił zasięgnąć języka na wydziale polonistyki jednego z uniwersytetów. I tam usłyszał coś, czego się nie spodziewał: „Ale właściwie po co to panu? Przecież w Japonii nikt tego nie będzie czytał, nikt tego nie zrozumie”.

Wbrew pozorom nie jest to kolejna opowieść o zaniedbywaniu zagranicznej promocji rodzimych arcydzieł kultury, ale raczej o dziwnym stanie relacji między Wschodem i Zachodem, gdzie wzajemna fascynacja miesza się z przesądami i stereotypami. Odległa Azja jest dla zachodniego człowieka niezwykła, inna, przesiąknięta zagadkowymi symbolami, których nie potrafi odszyfrować. A nawet gdy ktoś mu je wytłumaczy, i tak będzie się upierać, że nie potrafi ich odczytać. W innym przypadku zostałby zmuszony nie tylko do podziwiania tych baśniowych Azjatów, lecz także do dogadania się z nimi i z każdym innym przedstawicielem „obcej” kultury.

Budda i kadzidełka

Orient jest niezwykle pojemnym pojęciem, można do niego wcisnąć wszystko, co tylko mieszkaniec zachodniej cywilizacji uzna za odmienne – niezależnie od tego, czy leży daleko na Pacyfiku...