SAMORZĄD Kto wybiera sołtysa?

Po wyborach samorządowych wybierani są przedstawiciele jednostek pomocniczych – sołectw i osiedli. Kto jest do tego uprawniony? Jaka jest procedura wyboru?

Podstawę do wyboru sołtysa stanowi ustawa o samorządzie gminnym (u.s.g.) oraz statut konkretnej jednostki pomocniczej (np. sołectwa, dzielnicy, osiedla). W sołectwie organem uchwałodawczym jest zebranie wiejskie, a wykonawczym – sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Sołtys korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

1. W jaki sposób przeprowadzany jest wybór na sołtysa?

Z art. 36 ust. 2 u.s.g. wynika, że czynne prawo wyborcze przysługuje stałym mieszkańcom sołectwa uprawnionym do głosowania, zaś bierne prawo wyborcze posiada nieograniczona liczba kandydatów, jak również, że wybór sołtysa i członków rady sołeckiej następuje w głosowaniu tajnym i bezpośrednim.

Zdaniem WSA w Kielcach (wyrok z 8 maja 2024 r., II SA/Ke 136/24) przepis ten „jest regulacją kompletną i nie zastrzega żadnego kworum dla ważności wyboru sołtysa i członków rady sołeckiej, jak również przewodniczącego i członków zarządu osiedla”. Wprowadzenie zatem w statucie sołectwa lub osiedla dodatkowych warunków ważności wyboru uznać należy za niedopuszczalne, ponieważ modyfikują one mające charakter bezwzględnie obowiązujących ustawowych zasad wyboru sołtysa i rady sołeckiej lub...