Lepsze jutro było wczoraj

autor zdjęcia: EAST NEWS/POLFILM

źródło: Rzeczpospolita

Filmowe fenomeny takie jak „Vabank” przygotowały nas do patrzenia na okres odrodzenia i krótkiej świetności II RP jako na swoisty złoty wiek, również kulturowo

Każdy człowiek tęskni za przeszłością, choć specyfika dziejów i kultury polskiej sprawia, że nasza zbiorowa pamięć podąża czasem bardzo krętymi ścieżkami.

Słowo nostalgia, pochodzące z języka greckiego, oznaczało pierwotnie tęsknotę za domem, poczucie więzi z odległym miejscem. Z czasem, zwłaszcza we współczesnej polszczyźnie (odkąd już tylko niewielki procent naszych rodaków tęskni na obczyźnie za domem), słowo to używane jest jako określenie na tęsknotę za przeszłym doświadczeniem, za minioną epoką, a przede wszystkim za związanymi z nią wrażeniami estetycznymi.

W naszej tradycji jedno miesza się z drugim. Chyba każdy pamięta strofy „Pana Tadeusza”, w których dorosły Adam Mickiewicz łączy we wspomnieniu kraju ojczystego religijne wezwanie z opisem litewskiej roślinności, a historycy i kulturoznawcy, usiłując zrozumieć charakter przedwojennych kresowian, sięgają po poezję, rodzącą się nawet z najbardziej banalnych aspektów życia na utraconej ziemi. Chyba najlepszą drogą do zrozumienia emocji lwowian, którzy nie mogli wrócić do swojego miasta po wojnie, jest lektura tekstu piosenki „Chlib kulikowski”, autorstwa Mariana Hemara (wykonywanej przez Władę Majewską). Zwłaszcza ostatnie strofy wiersza zmieniają błahe z pozoru wspomnienie w doświadczenie bólu i straty:

Dla tych lwowskich dzieci, co rosną wśród Anglików

Może kto z piekarzy, który z czeladników,

Jeszcze gdzie pamięta, jaka to recepta!...