Ostatni Żyd z Dukli
REPORTAŻ
Nie ma już religijnych Żydów w Polsce? Są tylko Żydzi od czasu do czasu?
Ostatni Żyd z Dukli
JERZY JASTRZęBOWSKI
Jaanécha Elohim be-jóm tsará. .. Przez puszczę beskidzką ku słowackiej stronie niesie się hebrajski przyśpiew psalmu Dawidowego. Simon Yarmusch pół recytuje, pół śpiewa. Gdy głos załamuje mu się w płaczu, z pomocą śpieszy rabin Pinchas Menachem Joskowicz, dopowiadając utracony werset.
Jeságe wehá szem Elohé Jaaków. .. Stary Żyd płacze, bo po raz pierwszy stanął nad odnalezionym grobem swych braci. Dwaj rabini (drugim jest nowojorski rabin Michael Schudrich z Fundacji Ronalda Laudera) skłaniają głowy ku Janowi Holucie, łemkowskiemu gospodarzowi z pobliskiej Tylawy. To on ocalił od zapomnienia bezimienny żydowski grób, zagubiony w nadgranicznym lesie. Otrzyma od Simona tablicę z wyrytym w stali dwujęzycznym napisem: "Cadikej hu-omou ha-olom -- Sprawiedliwemu Wśród Narodów Świata". Lecz to będzie osobna ceremonia.
Jiszlach ezrechá mi-kodesz. .. Las osłupiał. Po raz ostatni dźwięki hebrajskiej mowy rozbrzmiewały w tym miejscu w sierpniu 1942 roku. Lecz wówczas odmawiano tu Szmá Israél, straszliwą modlitwę Żydów, idących na zatracenie. Rozebranym do naga dorosłym żandarmi strzelali w plecy,...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta