Prawda nie po naszej myśli
Prawda nie po naszej myśli
RYS. PAWEŁ GAŁKA
ZDZISłAW SKROK
Każdego, kto ma do czynienia z metodologią historii jako nauki, w dyskusji na temat mordu w Jedwabnem zaniepokoić muszą dwa błędy fałszujące prawdziwy obraz tego wydarzenia.
Po pierwsze, kiedy przy rekonstruowaniu, nawet skrupulatnym, historycznych faktów ich wymowę analizujemy w perspektywie współczesnej, używając historycznej materii do doraźnych, politycznych i ideologicznych celów. Po drugie, nie uwzględniamy faktu, że mimo naszych najlepszych chęci, postulatu obiektywizmu i zabezpieczeń metodologicznych, w procesie poznawczym nie jesteśmy w stanie zawiesić naszych subiektywnych przekonań, preferencji, intuicji.
W naukach ścisłych oddziaływanie tego subiektywnego współczynnika jest oczywiste, od kiedy sławny fizyk i noblista Werner Heisenberg spopularyzował sławną metaforę głoszącą, że w akcie poznania "nie sposób oddzielić tancerza od tańca". On też zaproponował proste zabezpieczenie przed tego rodzaju zniekształceniem. Skoro nie możemy go wyeliminować - powiedział - musimy wziąć go w nawias, działać w jego towarzystwie, ale zawsze zdawać sobie sprawę z jego istnienia i brać na to poprawkę.
Historycy i...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta