Jan Parandowski --nie znany pionier sowietologii
Jan Parandowski --nie znany pionier sowietologii
Zapis z 13 stycznia 1996 r. "Dziennika pisanego nocą" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego przynosi niezwykłe przypomnienie (a właściwie odkrycie) wczesnej publikacji Jana Parandowskiego "Bolszewizm i bolszewicy w Rosyi", napisanej w lecie 1918 roku we Lwowie, a wydrukowanej rok później w Stanisławowie. Młodzieńczą książeczkę późniejszego autora dzieł o antyku i sztuce pisarskiej zestawił Gustaw Herling-Grudziński z relacją Bertranda Russella, zaś młodego Parandowskiego nazwał "pierwszym polskim sowietologiem".
Autor "Innego Świata" pisze też o aurze tajemniczości otaczającej prekursorską relację, a nawet samego Parandowskiego w latach I wojny światowej; dziwny np. wydaje się pobyt obywatela monarchii austro-węgierskiej w głębi Rosji. Tak się złożyło, że w swoich badaniach nad dziejami polskich emigracji natrafiłem również na teksty młodego Parandowskiego, powstałe na obczyźnie i dotyczące uchodźczych losów rodaków podczas rewolucji bolszewickiej.
Wielka Wojna
Znalezienie się Parandowskiego, mieszkańca zaboru austriackiego, w głębi cesarstwa rosyjskiego nie było jednak niczym nadzwyczajnym. Początki, jak wtedy mówiono, Wielkiej Wojny spowodowały przesunięcia polskiej ludności, niewiele tylko mniejsze od migracji z czasów kolejnej wojny...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta