Niedoszłe państwo nad Wilią

źródło: Forum

Ulica Ostrobram-ska (w wieku XX nosiła również nazwę Ostrovorot- naja, Aušros Vartų i Maksyma Gorkiego) w obiektywie jednego z kronikarzy dawnego Wilna Jana Bułhaka

źródło: Rzeczpospolita

Znaczki Litwy Środkowej, przedmiot fascynacji nastoletnie-go Czesława Miłosza i wielu innych filatelistów

źródło: Rzeczpospolita

90 lat te­mu miesz­kań­cy Litwy Środkowej zgło­si­li ak­ces do od­ro­dzo­nej Rzecz­ypo­spo­li­tej. Dla ów­cze­snych Po­la­ków był to akt hi­sto­rycz­nej spra­wie­dli­wo­ści. Dla Li­twi­nów – na­ro­do­wa ka­ta­stro­fa

Wy­bo­ry do Sej­mu Li­twy Środ­ko­wej nie mo­gły się od­być w gor­szym ter­mi­nie. Nie­dzie­la 8 stycz­nia 1922 ro­ku by­ła wy­jąt­ko­wo mroź­na. Kraj – ubo­gi i spu­sto­szo­ny woj­ną. Spo­łe­czeń­stwo skła­da­ło się w więk­szo­ści z anal­fa­be­tów, sła­bo zo­rien­to­wa­nych w po­li­ty­ce. Ale na­wet lu­dziom do­brze wy­kształ­co­nym trud­no by­ło na­dą­żyć za wy­da­rze­nia­mi.

W cią­gu mi­nio­nych sied­miu lat sy­tu­acja zmie­nia­ła się bo­wiem jak w ka­lej­do­sko­pie. Car­skich gu­ber­na­to­rów prze­pę­dzi­ła ar­mia nie­miec­ka. Po jej ewa­ku­acji rzą­dy nad Wi­leńsz­czy­zną pró­bo­wa­li prze­jąć li­tew­scy na­cjo­na­li­ści, lecz sil­niej­sza oka­za­ła się pol­ska sa­mo­obro­na. Na krót­ko, bo ze wscho­du nad­cią­gnę­li bol­sze­wi­cy. Prze­gna­ni przez Pił­sud­skie­go, wró­ci­li la­tem 1920 ro­ku, by w ob­li­czu klę­ski...